Wat zijn de beste boeddhistische programma’s op de Nederlandse televisie?
Zoek jij ook naar documentaires over boeddhisme en wil je weten wat er op de Nederlandse televisie te zien is? Die vraag is voor mij niet zo moeilijk te beantwoorden. Vanuit mijn adviesfunctie voor de boeddhistische omroep ben ik altijd op de hoogte van de laatste films en documentaires die worden uitgezonden. En dat zijn er meer dan je denkt. Bovendien is het aanbod van boeddhistische films en documentaires op de tv ontzettend gevarieerd. Soms moet je even zoeken naar de boeddhistische blik áchter een verhaal, maar de bewuste kijk op het leven is er altijd. Niet voor niets werd de boeddhistische omroep in Nederland omgedoopt tot de Boeddhistische Blik.
Gevarieerd aanbod van unieke films en documentaires over boeddhisme
Onder het toeziend oog van KRO-NCRV zendt deze kleine omroep originele Nederlandse producties uit en boeddhistische specials ingekocht bij buitenlandse filmmakers. Omdat het een omroep is met beperkte middelen is er helaas geen primetime zendtijd. Het is dus ook niet zo gek dat je de programma’s niet of nauwelijks tegenkomt. En dat is zonde!
Ik vind het kortzichtig dat de televisiebazen de documentaires over boeddhisme op zulke tijdstippen programmeert.
Is er niet een gigantische beweging gaande van jongeren en volwassenen die bewust willen leven? Die het materialisme vaarwel willen zeggen en het klimaat willen redden in plaats van te kijken hoe een BN-er tussen de nudisten functioneert, om maar een televisieprogramma te noemen? Het gaat mij er niet om de avonden vol te proppen met spirituele programma’s, ook ik wil wel eens bakken met Robért. Het is de variatie waar het mij om gaat. En geef op z’n minst net zoveel promotiebudget uit aan een film over een Japans zenklooster als over een nieuwe Nederlandse crime serie.
Gelukkig voor alle tv-kijkers met een boeddhistische nieuwsgierigheid is er Uitzending Gemist.
Het merendeel van de boeddhistische programma’s worden hierop vrijgegeven. Niet als de rechten daarvoor ontbreken. Dan is het helaas zoeken via internet of tijdig checken wanneer de betreffende documentaire draait op IDFA of het jaarlijkse Boeddhistische Film Festival in Amsterdam.
De beste boeddhistische documentaires en films van het afgelopen seizoen:
Om te voorkomen dat je lang moet zoeken naar de programma’s die de Boeddhistische Blik onlangs heeft uitgezonden, heb ik een selectie gemaakt. Een aantal films heb ik uitgebreid omschreven op deze website. Via de link onder de film aankondiging lees je daar meer over. Bij de overige docu’s vind je direct de link naar Uitzending gemist.
Tweedelige film: Boeddha’s in het westen
Documentaire over de oosterse invloed in onze maatschappij: Boeddha’s in het Westen. Geen wijsheden vanuit de oosterse tempels, maar eigentijds boeddhisme voor ons drukke bestaan.
Documentaire: Buddha in Africa
Wat gebeurt er als het Chinees boeddhisme verplicht wordt voor Afrikaanse weeskinderen? In deze film zie je de schaduwzijde van deze oosterse expansie.
Persoonlijk portret in de documentaire: Ruimte, het mooiste wat er is
Hoe is het om een boeddhist te zijn in een Nederlandse stad? En op welke manier kun je uiting geven aan deze kijk op het leven?
Eigenzinnige boeddhistische leraar: Vision of a teacher
Een jonge teacher met een verkennende, zoekende geest is de hoofdpersoon in deze documentaire. Zijn naam is Dongsar Kyentse Rinpoche en hij behoort tot de nieuwe lichting Tibetaanse leraren die vernieuwend en eigentijds zijn. Zo is Dongsar niet alleen leraar, maar werkt hij tevens als filmmaker. Bovendien geeft hij zijn leerlingen inzichten die vernieuwend zijn. Hij laat ze niet alleen naar zichzelf kijken, maar ook naar het westen met video’s over onze popcultuur zoals die van de Beatles.
In deze documentaire volgen we hem bij de opnames van zijn laatste speelfilm die in Cannes in première is gegaan. Gemaakt door Jaap Verhoeven.
Documentaire over boeddhisme op retraite: Zen for nothing
In deze film gaat een Zwitserse actrice een aantal maanden op retraite in Japan onder begeleiding van een Duitse zenleraar. Ze komt terecht in de boeddhistische Antai-ji tempel, gericht op het zenboeddhisme. Dit klooster ligt prachtig verscholen tussen de bergen in Japan. De vrouw genaamd Sabine Timoteo maakt langzaam een transformatie door naar een vorm van zijn die haar rust geeft. Als je de film kijkt, voelt het alsof je zelf op retraite bent.
Bekijk alvast de trailer Zen for Nothing:
En wanneer je eenmaal in het ritme van de film zit, wil je eigenlijk niet meer dat het ophoudt. Je wordt onderdeel van de groep en raakt ‘bevriend’ met Sabine, benieuwd naar haar leven ná de retraite. Inmiddels weet ik dat de 44-jarige Sabine nog steeds acteert en prijzen in de acht sleept als gevierd actrice. Ze is geen mainstream ster, je ziet haar vooral in rollen die diepgang en bezieling vragen, iets wat me niet verbaast gezien haar gevoelige karakter dat in deze Zen-documentaire zichtbaar wordt.
De boeddhistische werkelijkheid in beeld: Dharma Rebel
Noah Levine heeft een bewogen leven achter de rug. Hij transformeert zijn leven van verslaafde naar dat van boeddhistisch leraar. Met zijn centra en teachings beïnvloedt hij talloze levens en probeert hij mensen de waarde van een leven zonder drugs en alcohol in te laten zien. Uiteindelijk komt Noah zelf opnieuw in de problemen.
Les vanuit een boeddhistische grondslag: Nieuw onderwijs voor kinderen in de documentaire Rediscovery
Welke vorm van onderwijs past bij deze tijd? Een groep van veertig kinderen brengt twaalf weken door op een braakliggend stuk land in Kopenhagen. Hier leren de kinderen zelfstandig hoe ze met elkaar ondanks onderlinge verschillen een democratie kunnen opbouwen. Ze ontdekken welke menselijke waarden en praktische zaken daarvoor nodig zijn, maar ook hoe ze zich verbinden met de natuur.
Er ontstaat onenigheid, kleine ruzies waarbij de kinderen zelf een oplossing zoeken onder begeleiding van een volwassen man. Het is hoopgevend te zien hoe makkelijk de jeugd hun weg hierin vindt. Als volwassenen zijn wij inmiddels geconditioneerd dat de hel losbarst als je de controle loslaat. Een losgeslagen republiek met ellende en oorlog. Met de onbevangen kijk van een kind blijkt niets van dit alles waar te zijn.
De film vraagt wel enig geduld van jou als kijker.
Je moet echt inzoomen op de roerige wereld zodat je wordt meegevoerd door de geluiden van de natuur en de poëtische beelden. In bioscoop komt de documentaire daarom beter tot z’n recht.
Extra documentaire tip over tradities en boeddhisme:
Een toevoeging op deze selectie is de fascinerende documentaire Dark Red Forest. Deze film toont je de traditionele retraite van duizenden nonnen in Tibet. Je beleeft de honderd dagen in stilte, met lijden en de dood tegen de achtergrond van een majestueus landschap op het Tibetaanse plateau.
