Tijdens een moment van meditatie en reflectie besefte ik me onlangs hoe tijdelijk het verblijf op deze aardbol is en hoe vergankelijk mijn fysieke aanwezigheid. En dat zoiets vanzelfsprekends als de tijd die ik met mijn zoontje mag doorbrengen beperkt houdbaar is. Wat zou ik graag met hem over alle wereldzeeën varen en de vier jaargetijden in elk continent diepgaand aanschouwen, maar de realiteit vertelt iets anders: dat vergankelijkheid bij het leven hoort, om ervoor te zorgen dat we het leven ook echt beleven.
Het gaat erom dat we bewust leven.
En daar voel ik de gelijkenis met de woorden van zenboeddhist Thich Nhat Hanh in zijn boek Iedere stap is vrede. Want zoals hij zegt: we moeten niet vergeten om werkelijk aandachtig aanwezig te zijn.
Een aantal opvattingen uit Iedere Stap is vrede heeft mij veel geleerd en herlees ik regelmatig om mijn bewuste levenshouding te voeden zoals:
“Elke ochtend als we wakker worden hebben we weer vierentwintig splinternieuwe uren om te leven. Wat een geschenk!”
En iets dat me ontroert of zelfs triest stemt:
“Het gaat ons heel wat beter af om ons voor te bereiden op ons leven dan om werkelijk te leven.”
Aandacht voor je adem
Want Thich Nhat Hanh heeft gelijk. We zijn voortdurend bezig met het plannen en toewerken naar de grote mijlpalen, maar stilstaan bij die ene glimlach of dat laatste blaadje aan de boom lijkt ons soms niet meer te lukken. En dat doet me pijn. Het leven kan in al zijn eenvoud zo prachtig zijn en dat heeft helemaal niets meer te maken met geld en prestige. En hoe krijgen we dat voor elkaar? Door bewust te leven en aandacht te hebben voor iets magisch dat ons in leven houdt: de ademhaling. In- en uit. Met aandacht. Zodat we bewust aanwezig zijn in het moment en onze geest en lichaam kunnen samensmelten.
In het moment blijven
Ik oefen inmiddels ieder dag, en nacht als mijn gedachten versnipperd zijn. En het valt me zwaar, want niets zo moeilijk om bij mezelf te blijven, in het moment, zonder af te dwalen naar de waan van de dag met gedachten waar grappig genoeg niemand om vraagt. Een monnik vertelde me ooit dat meer dan negentig procent van onze zorgen door onszelf bedacht én in stand gehouden worden. Als je goed kijkt naar je duizeling aan kopzorgen, doet het merendeel van je gedachten er ook helemaal niet toe. Zoals Thich Nhat Hanh ook aangeeft:
“Denken is natuurlijk belangrijk, maar een groot deel van onze gedachten is nutteloos. (…) Onze gedachten volgen elkaar voortdurend op en zijn heel moeilijk stop te zetten.”
We liggen er zelfs ’s nachts wakker van. En nee, slaappillen zijn geen oplossing. Die bieden niet het soort slaap waarvan je uitrust. Ook hier is aandacht voor je ademhaling de beste remedie. Een paar minuten volgen van je in- en uitademing is heilzamer dan alle pillen bij elkaar.
Praktisch mindful zijn
Dit boek van de Vietnamese zenboeddhist biedt tientallen intrigerende gedachten en verschillende praktische oefeningen om mindful te zijn. Het is geen pocket om te verteren tijdens een middagje op de bank, maar wel een perfect document een die ene middag op de bank bewust te beleven als het grootste geschenk ooit.
Iedere Stap is vrede, Thich Nhat Hanh
Nederlandse vertaling 1994 (oorspronkelijke uitgave 1991)
