Wat kun je leren van de boeddhistische recepten in het mindfulness klooster? Ik heb ervaren hoe smakelijk en gezond je kunt eten volgens de principes van de boeddhisten. Deze boeddhistische beoefenaars van mindfulness hebben een inspirerende levenshouding die jij thuis kunt ervaren. Deze boeddhistische eetwijze en recepten zijn heilzaam voor je lichaam en geest. Wil je ook mindful eten en koken volgens deze oosterse tradities? Geef je dagelijkse maaltijden aandacht en breng rust in je leven.
Om je wegwijs te maken in de boeddhistische keuken lees je in dit artikel:
- Mijn persoonlijke verslag van het mindfulness klooster in Frankrijk
- Uitleg over mindful eten
- Beschrijving van een dagplanning in het boeddhistische klooster
- Overzicht van het dagelijkse menu in het klooster
- Tips om mindful te eten
- Recepten om thuis boeddhistisch te koken
Neem de tijd om je te laten inspireren door mijn persoonlijke ervaringen, ga naar de supermarkt en toko om boodschappen te doen en geniet van jouw boeddhistische maaltijd.
Sinds mijn bezoek aan het mindfulness klooster in Frankrijk ben ik gefascineerd door boeddhistische recepten.
Niet alleen door het eten zelf, maar ook de manier waarop er gegeten wordt. Tijdens mijn verblijf in dit mindfulness klooster met de naam Plum Village werden al mijn zintuigen op de proef gesteld. Door de heerlijke gerechten van de Vietnamese nonnen voelde ik me gezond en energiek. En wat ik zo mooi vond: ze beleefden ontzettend veel plezier aan de bereiding ervan. Dankzij hun jarenlange beoefening van meditatie en mindfulness werd op inspirerende wijze zichtbaar hoe bewust koken en eten eruit ziet. Ik werd er kalm van en leerde te genieten van elke maaltijd, zonder haast en zelfs in stilte.
Ik mocht genieten van de zen keuken, vol waardering voor de boeddhistische recepten en kookkunsten.
Mijn enthousiasme werd nog groter toen een voormalige non mij rondleidde op de ‘happy farm’ van dit klooster. Tientallen vrijwilligers en kloosterlingen werkten er samen op enkele hectare grond om prachtige groenten en fruit te verbouwen. Uiteraard maakte de keukenbrigade van de kloostergemeenschap dankbaar gebruik van al deze seizoensproducten. Zo kunnen zij alle bezoekers van de boeddhistische retraites en hun eigen bewoners voorzien van verse producten.
Omdat de boeddhistische boerderij zoveel indruk op mij maakte, ging ik een dag later terug.
De meeste vrijwilligers waren teruggekeerd naar hun kamer op het kloosterterrein om hun avondmaal te nuttigen. Daardoor kon ik in mijn eentje verdwalen in de sprookjeswereld van de kloostertuinen. Via honderden treden daalde ik af naar de lager gelegen akkers en velden van de heuvels in de Franse streek. Wat ik een dag eerder nog niet had opgemerkt, kwam die namiddag als een schitterende droom tevoorschijn:
Achter een haag van struiken en bomen lag een meer verscholen omgeven door honderden pastelroze lotusbloemen in volle bloei.
Dit uitzonderlijke tafereel was nauwelijks te bevatten. Ik werd stil van binnen. De onvoorwaardelijke rust, de boerderij met haar eerlijke groente en fruit, de grandeur van de natuur en de nabijheid de boeddhistische gemeenschap; ik voelde de ongekende magie van het leven. Die namiddag in de heuvels bij het zen klooster zal ik nooit meer vergeten. En het kleurrijke, natuurlijke voedsel evenmin.
Eenmaal thuis wilde ik de boeddhistische recepten graag delen.
Dat verlangen werd nog eens versterkt toen ik enkele jaren later opnieuw verrast werd door de gerechten in het Belgische Yeunten Ling. Tijdens mijn meditatie retraite in dit Tibetaanse klooster proefde ik het aroma van speciale linzensoep, een uitgekiende vegetarische maaltijdsalade en pompoengerechten. “Dit wil ik thuis ook maken,” dacht ik toen. “En vooral delen met iedereen die zijn lichaam liefheeft.” Want de boeddhistische filosofie rondom eten brengt zoveel moois voor je gezondheid en de samenleving.
Eten volgens de boeddhistische kloostertradities houdt in dat je zorg draagt voor lichaam en geest.
En dat je stilstaat bij de weg die het eten heeft afgelegd totdat het op je bord ligt en in je mond verdwijnt. Zonder zon zou het fruit niet zo helder gekleurd zijn en dankzij de regen kon de boom groeien. Het is de aandacht van de boer die ervoor gezorgd heeft dat het geoogst werd en dankzij de arbeid van de winkelier ligt het in de schappen. Door zo stil te staan bij je voeding ontdek je ook hoe ver we verwijderd zijn geraakt van vers eten. Kijk maar in je keuken: hoeveel producten hebben geen zonlicht gezien, geen regen of boer nodig gehad en enkel de fabriek en machines gezien?
Wat je eet en de manier waarop bepalen hoe mindful je leven is.
Voor een deel vanzelfsprekend: eet je veel snoep en chips, en drink je liters koffie en alcohol, dan zal je lichaam net zo opgejaagd worden als jijzelf. Maar er is meer te ontdekken dankzij de principes van mindful eten. Ook hoe je kookt en eet en wanneer is van grote invloed op je lifestyle. Gooi je alles in de magnetron en keukenmachine of snijd je met aandacht alle groenten en fruit? Eet je bewust en heb je aandacht voor de kok en de mensen aan tafel of duik je met je bord voor de tv? En hoe groot is jouw verleiding om na acht uur ’s avonds toch nog even die zak chips of chocoladereep te pakken?
Onbewust eten is verveling of een gewoonte.
Voedsel is bedoeld om je te voorzien van brandstof voor of na de arbeid. Het houdt je in leven. Ik vraag mezelf wel eens af: welke voeding heb ik eigenlijk nodig om tv te kunnen kijken? Hoe verhoudt mijn eetgedrag zich tot mijn activiteiten gedurende de dag? Het is zonde en onnodig om meer te nemen dan je nodig hebt. Ik heb zenleraar Thich Nhat Hanh wel eens horen zeggen: “Als we allemaal tien procent minder zouden eten, is een groot deel van de wereldwijde voedselproblematiek opgelost.”
Een goede ritme in de dag kan je ook helpen om mindful te eten.
De monniken en nonnen in het mindfulness klooster houden er een geheel eigen dagplanning op na waar eten voor de tv niet in voorkomt. Ze bereiden de boeddhistische recepten in alle rust en hebben ook andere mindfulle werkzaamheden. De dagplanning van het klooster is misschien niet haalbaar in je dagelijkse leven. Maar het ritme is inspirerend genoeg om er dingen uit te halen die voor jou werken.
Een dag in het boeddhistische klooster ziet er als volgt uit:
- 5:00 uur: Opstaan (wake-up bel)
- 6.00 uur: Zitmeditatie (gevolgd door lezen van boeddhistische teksten of wandelmeditatie)
- 7:30 uur: Ontbijt
- 09.00 uur: Boeddhistische lezing, studie, meditatief werken of les.
- 11:30 uur: Loopmeditatie (buiten)
- 12:30 uur: Lunch
- 13:30 uur: Rust en ontspanning
- 15.00 uur: Mediteren
- 18.00 uur: Diner (eenvoudig)
- 20.00 uur: Studie discussie, zitmeditatie of andere beoefening met de groep
- 21.30 uur: Stilte
- 22:00 uur: Slapen
Voor de ontspanning doen de boeddhisten aan yoga, Tai Chi, joggen en teamsporten.
Ook muziek maken ze er graag. Dat viel me op toen ik die namiddag bij de lotus vijver van Plum Village liep. In de verte hoorde ik gitaren en zang. Dat maakte de mindfulle beleving compleet. Overigens weet ik van Sandra, een voormalige non die inmiddels een permacultuur centrum en camping runt in Frankrijk, dat het kloosterleven niet alleen maar ontspanning en mediteren is. Ik werk met haar samen voor de mindfulness retraites die ik in Frankrijk nabij het klooster organiseer. Samen bezochten we Plum Village en vertelde ze over haar kloosterleven.
Het is keihard werken, vooral wanneer je langer in het klooster verblijft en je volledig als non of monnik bent gewijd.
Bovendien word je geacht de mindfulness praktijk te onderwijzen tijdens retraites in binnen- en buitenland. Vaak is dat een leuke afwisseling naast de dagelijkse routine, maar ook dan word er continu een beroep op je gedaan. Ook al zie je de hele dag opgewekte gezichten, kloosterbewoners zijn ook gewoon mensen.
Wil je trouwens meer weten over het mindfulness kloosterleven van Sandra? Haar verhaal is bijzonder: een gewone Nederlandse vrouw die zich laat wijden tot non om jaren later een camping te beginnen. Haar levenslessen uit het boeddhistische klooster betekenen veel voor mij.
Door mijn ervaringen in het klooster en het boeddhisme is mijn eetgedrag veranderd.
Bewustwording van mijn dagelijkse eetpatroon helpt me om mindful te eten, gezonder en er meer van te genieten. Als je eet met boeddhistische recepten hoeft het geen dieet te worden of een streng regime. In tegendeel: geniet van de momenten dat je eet en verwen jezelf als je daar behoefte aan hebt of een mooi feest te vieren hebt. Dat is in het klooster niet anders. Zo herinner ik mij een anekdote van Sandra die in het klooster regelmatig hunkerde naar een stuk chocola. En dat ze maar al te graag boodschappen dienst had.
Dan kon ze in het kleine dorpswinkeltje haar chocolade momentje te hebben om het daarna te verstoppen onder haar bed.
Zonder schuldgevoel, want mindfulness betekent ook met aandacht leven in het nu zonder oordeel. Om op die manier je bewust te worden van wat er zich binnen en buiten je afspeelt en ermee om te leren gaan zonder het af te wijzen.
Geef aandacht aan je lichaam en besef je dat alles wat je tot je neemt bepaalt hoe jouw leven eruit ziet.
Daarom heb ik met grote interesse gekeken naar de ingrediënten die de boeddhistische nonnen en monniken gebruiken. Uit gewoonte koop ik vaak dezelfde groenten, fruit, vlees en vis en sla ik de uitdagingen over. En juist daar ligt een grote kans! Enerzijds door mijn gebruikelijke boodschappen te gebruiken voor nieuwe gerechten. Je kunt bijvoorbeeld zoveel meer doen met wortels en bloemkool dan koken. En anderzijds door vertrouwd te raken met onbekende ingrediënten zodat ik er makkelijker mee ga koken. Zo ben ik niet opgevoed met linzen, kikkererwten of tofu, terwijl ik inmiddels weet dat je er in een handomdraai een lekker gerecht van kunt maken.
Die verrassende kookwijze heb ik mogen ervaren in de boeddhistische kloosters.
Daar maakten de nonnen met bekende ingrediënten zoals wortels, tomaat en ui de lekkerste maaltijden. En, met voor mij nieuwe producten zoals linzen en soja, creëerden ze eenvoudige menu’s met smaak. Een mooie bonus van iedere maaltijd was de voldoening die het gaf: de gerechten waren gezond, voedzaam, gaven energie en een goed gevoel. Dat laatste kwam vooral doordat ik wist hoe mooi de biologische oogst van de happy farm was, met hoeveel plezier de maaltijden gemaakt werden en de rust waarmee alles werd opgegeten. Het mindful koken en eten hielp mij echt bij de ontwikkeling van een kalme geest en positieve mindset.
Vanuit enthousiasme over eten in de kloosters heb ik een aantal originele boeddhistische recepten verzameld.
Geen weekmenu’s, dan wordt het al snel eentonig, maar verschillende gerechten als mooie variatie op je gebruikelijke maaltijden. Met de nodige oefening en variatie kun je er ook eigen menu’s van maken zodat je vaker mindful eet. Beperk je niet tot mijn suggesties, volg je eigen smaakvoorkeur en creativiteit. Verras jezelf en je omgeving met deze boeddhistische maaltijden en heb je lichaam lief.
Je zal merken dat de recepten uit de zen keuken geïnspireerd zijn door Vietnamese kookkunsten.
De meeste nonnen en monniken in Plum Village zijn namelijk Vietnamees. Zij zijn naar Frankrijk gekomen voor hun zenleraar Thich Nhath Hanh. Thay, zoals ze hem ook wel noemen, woonde in Vietnam, maar moest als politiek vluchteling zijn land in 1966 verlaten en vond een nieuw thuis in Frankrijk. Daar stichtte hij zijn kloostergemeenschap die inmiddels alom bekend is met mindfulnesscentra over de hele wereld in de traditie van Thich Nhat Hanh.
De meeste recepten zijn vegetarisch of vegan vanuit de boeddhistische filosofie dat alle levende wezens met elkaar verbonden zijn.
En dat we verantwoordelijk zijn voor het voortbestaan van onze planeet. Door regelmatig plantaardig te eten, volgens zenleraar Thich Nhat Hanh minimaal vijftien dagen per maand, dragen we bij aan een gezonde balans voor de aarde en alle levende wezens.
Ik ben geen vegan of vegetarisch rolmodel.
Ik eet bij voorkeur wat het seizoen en de omgeving brengt, en dat kan ook een prachtig stukje vlees of kip zijn of ouderwetse gatenkaas van de boer. Bovendien moeten de mijlpalen in het leven gevierd worden (of gewoon het weekend) en zijn de chocolade en slagroom altijd op voorraad. Daarentegen eet ik weinig rundvlees, nauwelijks varkensvlees en af en toe vis. Verder probeer ik zout en suiker te beperken, drink ik 1 kopje koffie per dag en een glaasje wijn bij grote uitzondering. Ik ben wel een groot aanhanger van mindful eten.
Ik zal daarom nooit ‘even snel’ iets naar binnen werken of al lopend een frietje eten.
Bovendien eet ik geen grote hoeveelheden en heb ik altijd respect en aandacht voor de kok, meestal mijn man, en ons gezin aan tafel. Door het verrassend lekkere kloostereten eet ik nu zo’n vijftien dagen per maand plantaardig én mindful. Niet omdat het me wordt opgedrongen of vanuit een trendgevoelig dieet, maar vanuit respect voor mijn lichaam en de aarde.
Op naar de keukengeheimen uit het boeddhistische klooster…
De recepten behoren tot het dagelijkse menu in Plum Village. Ik ging op zoek naar de beste recepten van deze zenboeddhisten. Na lang zoeken en het raadplegen van verschillende artikelen, films en boeken uit het mindfulness klooster vond ik een aantal originele boeddhistische recepten. Een aantal ervan kun je bereiden met behulp van online kooklessen door de nonnen zelf. Plum Village geeft namelijk regelmatig kookretraites waar je leert om mindful te koken. Ook kun je er vrijwilliger worden in de Happy Farm terwijl je enige tijd als leek in de kloostergemeenschap verblijft. Recent heb ik ook een praktisch boeddhistisch kookboek ontvangen van het oudste boeddhistische instituut in Nederland waarmee ik samenwerk.
De oorspronkelijke ingrediënten en bereidingswijze heb ik als vertrekpunt genomen voor de recepten. Al kokende beschreef ik de stappen en de ingrediënten die nodig waren voor de zen keuken. Tijdens de voorbereiding heb ik sommige bestanddelen vervangen omdat het nauwelijks te koop is of extreem duur. Bovendien heb ik alles zo opgeschreven dat je het duidelijk is om thuis te bereiden met gebruik van westers keukengereedschap.
Ter aanvulling op de gerechten uit Plum Village heb ik boeddhistische recepten verzameld van andere sangha’s.
Sangha’s zijn boeddhistische gemeenschappen over de hele wereld die leven volgens de filosofie van Boeddha. Ik heb me specifiek gericht op sangha’s in de traditie van zenmonnik Thich Nhath Hanh. Hij is immers de boeddhistische leraar die de mindfulness traditie naar Europa heeft gebracht en de spirituele kracht achter de immense mindfulness beweging wereldwijd.
Wat staat er op het dagelijks menu in het mindfulness klooster?
De basismaaltijden in het mindfulness klooster zijn als volgt:
1. Ontbijt in het klooster is een mix of keuze uit de volgende ingrediënten:
- Havermout
- Zelfgemaakt brood
- Zelfgemaakte bonen- of notenspread
- Fruit en noten
- Noedelsoep (af en toe)
- Kleefrijst
2. Lunch is een keuze uit:
- Rijst
- Wokschotel van groenten
- Tofu of bonengerecht
- Soep
- Gestoomde groenten of salade
- Dessert: bij de desserts wordt afgewisseld tussen Vietnamese (zoete soep met bonen of granen) en Westerse toetjes zoals vegan taart, cake of koekjes.
3. Diner in het klooster is eenvoudig:
Het avondeten is een lichte maaltijd bestaande uit een eenvoudige maaltijd met rijst of noedelsoep en groenten.
De klooster recepten die ik heb beschreven zijn hierop geïnspireerd.
Mijn man heeft alle gerechten gekookt en ik heb ze beschreven en gefotografeerd. We hebben heel wat tijd doorgebracht in de keuken en aan de eettafel om alles te verfijnen, uit te schrijven, te stylen, te proeven en beoordelen. En dan heb ik het nog niet eens over de research in supermarkten, bij groente- en fruitboeren en toko’s om te ontdekken wat er allemaal te krijgen is.
Het proeven was toch wel het leukste van alles. Vooral met mijn zoon en twee bonuskinderen aan tafel. “Gaan we weer kloostereten vanavond?”
De ene keer vonden ze het smakelijker dan een andere keer. En ook hier gold: smaken verschillen. Mijn zoontje en stiefdochter konden geen genoeg krijgen van de verse loempia’s terwijl mijn stiefzoon het niet weg kreeg. En de roerbak tofu en groene curry soep vond iedereen geweldig. Nog grappiger waren de avonden dat we gewoon Hollands aten, maar de kinderen inmiddels helemaal in de war van al het testen en proeven. Dan aten we aardappelen in de schil en vroeg onze zoon: “Is dit weer kloostereten?”
Ik hoop dat je net zoveel plezier beleeft aan deze mindfulle ontdekking als ikzelf.
Gecombineerd met de nodige frustratie op z’n tijd, want verwacht niet dat alles prefect lukt. Je moest eens weten hoeveel tofu balletjes mijn man heeft gemaakt voordat er eentje lukte. En hoe vaak we niet de verkeerde kool hadden gekocht of eigenwijs maïzena gebruikten in plaats van maismeel. Daar hebben we om ontzettend om gelachen. Dus ik wil je nog een boodschap meegeven: het gaat om de beleving van het koken en het eten, niet om de perfectie. Ga genieten van de smaken en van elkaar. Mindful eten met een glimlach.
Aan de slag met 16 boeddhistische recepten voor jouw zen keuken:
- Mindful soep eten met een boeddhistisch recept
- Zen koken met koude noedels en sesamsaus
- Maanzaad muffins met citroen
- Roerbak gerecht als zen ervaring
- Groene curry maaltijdsoep
- Verrassende sesamcake met een bite
- Authentieke boeddhistische maaltijd met tofu en groenten
- Mindful koken met recept voor verse loempia’s
- Pruimen truffels uit het pruimendorp
- Kruidige cupcakes voor een mindful moment
- Venkel verrassing uit de oven
- Boeddhistisch recept met fruit: hartige peren crunch
- Pure eenvoud met chocolade bonbons uit het klooster
- Plantaardig roerbak recept met tofu
- Vegan bloemkool voor een boeddhistisch diner
- Glutenvrije amandel plaatkoek
Wil je nog meer koken en ontdekken wat er mogelijk is? Er is een praktisch boeddhistisch kookboek voor jouw keuken. Ik kan het boek aanraden omdat het een gevarieerd menu biedt met eenvoudige gerechten die je makkelijk combineert.
