Ik neem nog een slok koffie. Zo rond elf uur ’s ochtends. Of het duurzame koffie is, dat weet ik niet. Doet er ook niet toe: ik heb cafeïne nodig. En een koekje, of misschien wel zes. Na de koffie drink ik liters heet water met bamboepoeder, een alternatieve drank. Ik wil geen cafeïne verslaving. Daarom is dat ene kopje koffie heilig, maar voor hoe lang…
Dreigt koffie uit ons leven te verdwijnen?
Ik kan me dat werkelijk niet voorstellen. En toch komen er steeds meer alarmerende berichten binnen: het gaat vreselijk slecht met de koffieoogst, de boeren hebben er zwaar onder te lijden. De ellende is tweeledig: impact van klimaatomstandigheden en handelaren die zo weinig mogelijk betalen. Is het echt zo erg?
Ach, het zal allemaal wel met die eerlijke handel. Ik drink gewoon een bakje koffie.
Geen zin in de ‘ver van mijn bed show’. Toch kan ik die blik van de hardwerkende Keniaan niet vergeten. De zorgen in zijn ogen, omdat hij meer weet dan wij. Voor hem is een desastreuze oogst geen vaag verhaal, hij zit er middenin. En ik denk aan de boerin die in de hitte met zwaar gereedschap zwoegt, om haar koffieplanten te beschermen. Een moeder met een gezin, net als ik.
Als je je eenmaal ontdekt wat er ‘ver weg’ gebeurt, is er geen weg terug.
Ik kan mijn ogen er niet meer voor sluiten, ook omdat ik voor Fairtrade werk. De Kenianen die ik je zojuist beschreef, hebben een naam en werden gefilmd tijdens een reis die Fairtrade Nederland in 2017 maakte. Om aandacht te vragen voor de impact van klimaat op het leven van de boeren. Over een paar weken gaat het team opnieuw naar Kenia, met camera en filmploeg, om ons nog eens wakker te schudden.
Wat doet Fairtrade voor de boeren?
Alles wat ze kunnen. Intensief samenwerken om onze koffie te redden en ervoor te zorgen dat de boeren een eerlijke prijs krijgen; omdat het de handelaren en corporates geen moer kan schelen. Gelukkig staat Fairtrade niet alleen in hun missie voor duurzame koffie. Koffiebrander Peeze en de Nationale Postcodeloterij steunen de boeren ook. Samen hebben ze in Kenia en Ethiopië een klimaatacademie opgezet, zodat boeren zelf actie kunnen ondernemen. Zo leren ze:
- nieuwe methoden om de kwetsbare koffieplant te beschermen
- variatie op hun teelt met andere gewassen voor een stabieler inkomen
- alternatieven voor koken op hout om ontbossing tegen te gaan
Er is zelfs een nieuwe duurzame koffie ontwikkeld.
Hiermee vragen de betrokkenen aandacht voor de dramatische klimaateffecten op de koffieoogst. Coffee to Stay heet het. Smaakvol! Mijn man heeft ‘m goedgekeurd.
Wat moet ik nu doen met mijn kopje koffie?
Kan ik echt het verschil maken? Moet ik koffie met een eerlijk keurmerk kopen? Steeds vaker zoek ik het logo in het schap. Mijn Bredase Aldi stelt me niet teleur: Fairtrade chocolade en noten, iets waarvan ik een groot gebruiker ben. En het keurmerk staat ook op de koffieverpakking, gelukkig maar. Als zuinige vrouw (een Zeeuw is er niks bij) wil ik namelijk geen cent teveel betalen. Dankzij het sociale beleid van de discounters hoeft dat niet meer.
Ik kijk nog een keer in de ogen van de Keniaanse boer, die een training over het beschermen van zijn gewassen volgt.
Ineens moet ik denken aan opa Diels en zijn zoon Jan. Opa (van mijn moeders kant) had een grote boerderij in het dorpje Alverna. Dag en nacht was hij aan het werk. Niet voor niets had hij de bouw van een bulldozer. Altijd aandacht voor zijn land en dieren, zodat zijn gezin eten kon. En zoon Jan, mijn oom. Altijd bij de koeien en op de tractor, om te zorgen dat zijn vrouw en drie dochters het goed hadden.
Mijn leven lijkt in niets op dat van opa en ome Jan. Ik woon in de stad en leef mijn mooiste avontuur met man, zoon en twee bonuskinderen.
Of toch? Al die herinneringen, ze hebben mij gevormd.
De bezoekjes aan de stal van ome Jan. Helpen bij het schoonspuiten van de vloer. Zondag verstoppertje spelen in de schuur van opa, alle kleinkinderen bij elkaar. En na school knuffelen met een nestje jonge poesjes, geboren op de hooizolder.
Met duurzame koffie heeft dit niks te maken. En alles tegelijk.
Liefde voor de natuur en de mensen van wie je houdt; of je nu een Keniaanse boerin of de kleindochter van een Hollandse opa bent. Zie elkaar staan en maak je nuttig. Op een manier die bij je past.
Ik ga naar de website van Coffee to Stay en plaats een bestelling voor duurzame koffiebonen. Ik aarzel erover te schrijven:
Reclame maken voelt goedkoop. Zelfs als het eerlijk is.
Maar wie houd ik voor de gek? Als 17-jarige Miss schudde ik de hand van Nelson Mandela. Jarenlang bestudeerde ik communicatie en marketing. Noem het een roeping, van Miss Nederland tot Mrs. Mindful Marketing. Ik wil groot denken, immens! Bijdragen aan duurzaamheid en een aardbol waarop we allemaal gelijk zijn. Niets is te gek, ieder avontuur gerechtvaardigd. En dus ook mijn eerlijke missie.
