Eerlijke handel. Ik zit er middenin. Als communicatievrouw bij Fairtrade Max Havelaar. En dat voelt goed. Maar makkelijk is het niet. Want de keurmerken vliegen me om de oren. In het begin dacht ik nog: “Geweldig, zoveel animo voor keurmerken. Al die winkels en merken die bewust kiezen voor hun artikelen en ingrediënten. Lang leve de vooruitgang.”
Inmiddels weet ik beter. Want niet ieder keurmerk is wat het lijkt.
Er is een grote vervuiling van de definitie ‘fair’. En dat wordt me razendsnel duidelijk. Gelukkig zit ik aan de goede kant van de zaak. Want de Stichting Max Havelaar vecht al dertig jaar vanuit een heilig principe: eerlijke prijzen voor de boeren en boerinnen zelf.
Duurzaam. Zo wordt eerlijke handel ook wel genoemd.
Maar dat zegt helemaal niks over de prijs die de boer krijgt voor zijn koffie of cacao. Het is een ingewikkeld systeem, van plantje in Zuid-Amerika tot aan de koffie bij ons thuis, maar zonder die boer hadden we niks. We kunnen er allerlei keurmerken op plakken, van biologisch tot duurzaam, maar dat is nog geen garantie voor een eerlijk inkomen. En daarom hanteert Max Havelaar als enige keurmerk een bodemprijs voor de boeren zelf.
Koffie is een goed voorbeeld.
Vraag en aanbod op de wereldmarkt bepalen de prijs. En die is momenteel extreem laag. Het koffiealarm is onlangs afgegaan. Boeren krijgen voor een pond koffie nog minder dan een euro (1 dollar). En dat is minder dan de kosten die zij maken om de koffie te telen.
Ter verduidelijking: stel je maakt tafels en voor al het materiaal ben je € 100,- kwijt. Uiteindelijk moet je die tafel, omdat er bijvoorbeeld te veel van zulke tafels zijn, voor € 80,- verkopen. Dan leid je dus verlies. Houd dat een paar jaar vol en je spaarpot is leeg. En dan te bedenken dat je überhaupt geen spaargeld had, maar wel drie kinderen.
Keurmerken op koffie en chocolade streven ernaar dat de ingrediënten duurzaam zijn verbouwd.
Er is ontzettend veel aandacht voor bijvoorbeeld het klimaat, transport en bestrijdingsmiddelen. Maar ze doen te weinig aan de prijs die de boeren krijgen. De markt bepaalt. En dus werken de boeren harder om de verliezen te compenseren, moeten ze hun kinderen aan het werk zetten, de grond uitputten om zoveel mogelijk te verbouwen en ga zo maar door. Alles om hun gezin te redden van de armoede.
En dan is daar Fairtrade Max Havelaar.
Het keurmerk dat als enige een bodemprijs hanteert voor de boeren. Vastgesteld door een internationale commissie van landelijke Fairtrade organisaties en boerenafvaardiging. Momenteel hanteren wij een bodemprijs van 1,60 dollar voor een pond. En dat is beduidend meer dan de markt biedt, een gegarandeerde prijs voor de gezinnen die het nodig hebben.
En nu wij.
Door een minimale verandering in ons bestedingspatroon kunnen wij maximale impact hebben op het eerlijke inkomen van de boerengezinnen.
Zonder dat we deze ondernemende mensen lui of dom maken. Integendeel. Juist door onze bewuste keuze voor Fairtrade stellen wij de boeren in staat lange termijn voordelen te kunnen halen uit hun harde werk. Ons geld verdampt niet. Nee, wij krijgen er prachtige koffie, chocolade, thee of bananen voor terug en de boeren een inkomen.
Switchen is misschien veel gevraagd. We zijn vaak trouwer aan een merk dan we zelf in de gaten hebben. Maar kijk in ieder geval eens of jouw merk ook Max Havelaar Fairtrade varianten heeft. Klein voorbeeld: Nespresso. Het merk heeft recent een nieuwe smaak geïntroduceerd die volledig eerlijk en dus gecertificeerd is. Lijkt me in ieder geval interessant om dat eens uit te proberen. En als je toch al gember koopt, neem een zakje mee bij de Aldi, volledig Fairtrade.
Eerlijk boodschap doen
Afgelopen weekend heb ik het geprobeerd. En ik geef toe: mijn boodschappen ronde duurde langer dan normaal. Maar ik werd er wel wijzer van. En zelfs een beetje mindful: de vertraging in het aankoopproces en het bewust stilstaan bij de boerin in de Ivoorkust die met wat extra centen naar huis gaat. Het deed me toch glunderen.
Kiezen voor een keurmerk gaat met kleine stapjes.
En een duurzaam product dat nog geen eerlijke prijs voor de boeren biedt, is ook een stap. Maar met een klein sprongetje extra maken we een echte connectie met een globale economie die impact heeft. Ook voor onze kinderen en dieren. Bovendien hebben we een eerlijk verhaal te vertellen aan ons gezin. Aan tafel of straks met sinterklaas. Want die Fairtrade chocoladenoten en letters heeft Sint speciaal voor ons uit Afrika of Zuid-Amerika gehaald. Omdat hij de kinderen daar ook een cadeautje wilde geven. En vooral een eerlijk leven met hun hardwerkende papa en mama.
ps: op de foto zie je Kouassi (45 jaar). Hij is lid van Ecookim. De cacaoboeren van deze boerenorganisatie in Ivoorkust werken samen aan het verkleinen van het risico op kinderarbeid om zo het welzijn van de kinderen binnen hun gemeenschap te verbeteren.
Zo wordt Fairtrade cacao in Ivoorkust verbouwd:
