Een hongerig hoofd. Vol verlangens, soms tegengesteld aan elkaar en altijd te veel voor een mensenleven. Lange tijd noemde ik het onrust, ingegeven door de reacties van anderen op het overweldigende aantal keuzes dat ik maakte. Van talloze verhuizingen en verschillende banen tot aan een stortvloed van creatieve uitdagingen die ik met de snelheid van het licht bedacht. En toch voelde het voor mij niet als onrust maar als een dappere daad, een schittering van levenslust en een ongekend verlangen voluit te leven.
Was dat mijn flow?
Mentale wanorde
En toch was mijn overprikkelde brein een immens probleem. Ik herinner me de talloze momenten waarop ik dit omvangrijke obstakel aan mensen beschreef als een berg waarvan ik de top maar niet bereiken kon. Het pad was onbegaanbaar. Maar opgeven deed ik niet, er moest een weg zijn. Voordat ik die vinden zou, moest ik ontdekken waarom ik werd gehinderd door die onophoudelijke mentale wanorde. Daar moest toch een reden voor zijn? En als die er al was, hoe zou ik die verloren geestelijke energie kunnen omzetten in iets zinvols? Want ik vond het juist heerlijk om iedere dag iets nieuws te bedenken én ernaar te handelen. Op die momenten voelde ik tenminste dat ik leefde! En helaas werd dat enthousiasme telkens de kop ingedrukt door de chaos in mijn hoofd. Want aan iedere nieuwe keuze ging een ongekende worsteling vooraf die werd gevolgd door radeloosheid achteraf. Had ik wel de juiste keuze gemaakt? Zo werd het steeds lastiger om op voorhand de juiste beslissing te nemen. Een immens deel van mijn mentale energie ging verloren aan onuitputtelijke vertwijfeling.
Een heldere geest
De afgelopen jaren heb ik me met grote regelmaat gedwongen tot zelfreflectie en onderzoek om de antwoorden op mijn mentale dwaling te vinden. Want aan mijn hart lag het niet. Dat liet altijd een puur gevoel zien. Het waren de denklagen die dit alles bedekten en zich niet lieten ontdekken. Het onderzoek varieerde van het bestuderen van boeken over zelfvertrouwen, kracht, persoonlijk inzicht, yoga, boeddhisme, mindfulness en alles wat daartussenin zat. Alsook het spreken van nonnen, monniken, therapeuten en coaches met een bewonderenswaardige heldere geest. Ik probeerde de beste inzichten in praktijk te brengen totdat ik regelmatig dacht: ik ben mezelf een kunstje aan het leren! Daardoor raakte ik nog verder van mezelf verwijderd.
Alleen tijdens de zitmeditaties in mijn slaapkamer kwam ik tot stilte.
Meestal niet langer dan een kwartier. Op het wollen tapijt uitkijkend op de Chinese keizerboom met een waxinelichtje als aandachtspunt. Dan lukte het soms even, om niet mijn gedachten te zijn en zonder oordeel te leven. Maar die paar minuten waren onvoldoende om mij langdurig op koers te houden. Ik had meer nodig.
Ontdek je flow
Op een dag was ik het spuugzat. Ik moest en zou ontdekken hoe ik de bestuurder zou worden van mijn ongedurige brein. Ik vertrok naar de bibliotheek. Tussen al die boeken van wetenschappers, die bij elkaar miljoenen jaren onderzoek hadden gedaan naar de psyche, moest toch een antwoord te vinden zijn. En dat vond ik! Met al mijn vooronderzoek en opgedane kennis viel mijn oog op het woord ‘flow’. Afkomstig van een Hongaarse onderzoeker van wie ik nu – na lang oefenen – de naam foutloos kan typen: Mihaly Czikszentmihalyi. Mihaly legt de vinger op de zere plek. Geluk is een bijproduct van een optimale ervaring. Geluk zelf kun je niet zoeken. Het ontstaat wanneer je geconcentreerd bezig bent met een activiteit die je voldoende uitdaagt er waarvoor je een flink aantal vaardigheden moet inzetten.
Ik herhaal: vaardigheden + uitdagingen.
Die som maakt dat je geconcentreerd bezig bent waardoor je helemaal opgaat in wat je doet en je zelfbewustzijn naar de achtergrond verdwijnt. Dat zijn de momenten waarop je de tijd én jezelf vergeet. En dat is juist goed. Want de grootste afleider van concentratie is je zelfbewustzijn dat de neiging heeft alles in de war te sturen. En dat gebeurt wanneer je doelloos en ongeconcentreerd bezig bent en je alle ruimte laat voor mentale chaos, precies het tegenovergestelde van flow.
Waar is flow?
Hoe je flow kunt vinden? Door op te gaan in wat je doet en jezelf duidelijke doelen te stellen die je direct feedback geven. Activiteiten waarbij je gelijk merkt of het effectief is. Vergelijk het maar met koken, wat voor sommige mensen een prachtige flow activiteit is. Je doel zou kunnen zijn het bereiden van een gezonde Aziatische avondmaaltijd. Je kiest een recept en haalt doelgericht boodschappen (dus geen impulsaankopen bij de kassa). Je gaat thuis aan de slag met de ingrediënten en proeft al kokende of de smaak goed is. Dat geeft je direct feedback. Ondertussen check je of het eten gaar wordt en niet veel later staat je maaltijd op tafel, het moment waarop het hele gezin feedback geeft.
Voldaan geniet je na van je prestatie en besef je hoe ontzettend fijn dit was. Omdat je in de flow zat! Je had jezelf immers uitgedaagd (normaal kook je alleen Hollandse kost) en je leerde nieuwe vaardigheden (omdat je voor het eerst citroengras gebruikte).
Voeg flow toe
Dit is een voorbeeld dichtbij huis, maar flow kun je toepassen op alles in je leven. Je kunt het bovendien gebruiken om te leren genieten van activiteiten die je moet doen, en niet leuk vind. Probeer routineklusjes op een flow-manier te benaderen en het kan een optimale ervaring worden. Heb je wel eens geprobeerd met links te stofzuigen (voor rechtshandigen), of je persoonlijk stofzuigrecord verbeterd? Maak er een spel van en je zal merken dat je tijdens het stofzuigen alleen nog aandacht hebt voor de activiteit zelf en minder vaak wordt gehinderd door de vragende jij.
Verrijk je geest
Door je scala aan flow activiteiten uit te breiden, verrijk je jouw persoonlijkheid en ontdek je dat er meer uit je leven te halen is dan je tot nu toe dacht. En dat geeft kracht en een flinke dosis zelfvertrouwen welke nodig zijn om je zoekende brein te besturen. Want zodra je hersens de ruimte vinden om je af te leiden, staan ze vooraan in de rij om jou op andere gedachten te brengen. Zo zijn ze nu eenmaal geprogrammeerd. Niemand zo snel verveeld als je brein. Leer het dus te temmen als een leeuw en ren er niet voor weg.
Breng flow in je leven en stop met zoeken naar geluk.
Didie Schackman
ps: de foto is gemaakt door Daniel Jurin. Hij is fotograaf en kunstonderwijzer in Australië. In zijn werk laat hij zijn liefde voor de Golden Coast zien.
