We streven er massaal naar, want zonder geluk is het leven waardeloos. Maar is het überhaupt wel mogelijk, altijd gelukkig zijn? Wordt het niet eens tijd dat we een andere vraag stellen: hoe kunnen we in balans zijn?
Altijd gelukkig zijn.
Het klinkt geweldig, maar het streven is ontmoedigend groot. Niemand krijgt het voor elkaar, zelfs de grootste spirituele leraren hebben er moeite mee: ook de Dalai Lama is licht ontvlambaar, heeft hij zelf toegegeven. Ja, iedereen kan gelukkig zijn, maar niet continu. Dus stop met jagen. Ga voor balans, een natuurlijke state of mind. En wat nog mooier is: met enige regelmaat word je daar ontzettend gelukkig van.
Is balans zoveel logischer dan gelukkig zijn?
Kijk eens naar de natuur, een prachtige bron van wijsheid. Weet jij een organisme dat altijd perfect is? Geen lotusbloem zonder modder en geen vlinder zonder ooit een rups te zijn geweest. Of ken jij pasgeboren baby’s die altijd happy zijn? Baby’s huilen omdat ze willen eten en lachen om hun zin te krijgen. Is een huilende baby ongelukkig? Of een lachende altijd blij? Nee, het zijn afwisselende emoties om in leven te blijven. Heel menselijk en gebalanceerd dus.
Balans gaat ook over de imperfectie van het leven
Niets in ons leven is volledig volmaakt. Het is de imperfectie die ruimte geeft tot persoonlijke ontwikkeling en groei. Wij mensen hebben zelf bedacht dat je altijd iets kunt zijn. Dus ook altijd gelukkig. Maar dit is een product van ons denken, geen realiteit. Welke oceaan is altijd spiegelglad?
Balans = perfectie + imperfectie
Het doet me denken aan de woorden van zenboeddhist Thich Nhat Hanh: het een kan niet zonder het andere bestaan. Wat hij daarmee bedoelt, is dat een tafel bestaat uit alles wat geen tafel is. Denk aan de houthakker, timmerman, bomen, spijkers, verf en alle wat er nodig is geweest om de tafel te maken. En zo kan geluk niet bestaan zonder al het ongeluk dat eraan vooraf is gegaan… Zie daar de balans in je leven.
Je zou het ook een wabi sabi mindset kunnen noemen. Deze levenshouding verovert het Westen. De van oorsprong Japanse vorm van ‘zijn’ refereert aan alles wat van nature aanwezig is (wabi) en altijd aan verandering onderhevig (sabi). De zenboeddhisten waren extreem geoefend op dat gebied. Zij mediteerden voor een lege mind.
Wij moeten er een eigen draai aan geven, haalbaar binnen een druk gezinsleven en onze maatschappij.
Bovendien heb ik helemaal geen behoefte om alleen in een grot te mediteren. Met een glimlach luisterde ik ooit naar een gesprek tussen Thich Nhat Hanh en een spirituele jongeman: “Ik wil graag het klooster in en monnik worden, is dat een goed idee?” De boeddhistische monnik lachte en antwoordde: “als je geen enkel talent hebt, helemaal niets toe te voegen aan de wereld en geen idee wat je moet doen, kom dan maar eens oefenen.” Met andere woorden: “Maak je nuttig in deze maatschappij.”
Ga voor balans met geluk als magisch bijproduct.
Het is een van de weinige stabiele gemoedstoestanden: in evenwicht. Een manier van leven waarbij je dichtbij je hart blijft, ook als er binnenin je of buiten van alles in beweging is. Van nature ben je in balans, maar gaandeweg je leven wordt dat stevig verstoord; door jezelf en alles wat je meemaakt. Je brein zoekt voortdurend naar negatieve triggers om te voorkomen dat je ontspannen achterover leunt. Sinds de prehistorie moeten we op onze hoede zijn, maar de leeuw is allang verdwenen. Onze negatieve mindset niet… Verder hoeven we niet meer te jagen of eten te zoeken met als gevolg:
Een verveeld brein.
Je gedachten hebben zeeën van tijd om te sporen naar negatieve verhalen met een buitenproportionele disbalans tot gevolg. Wil je terug in balans, dan moet je aan de slag. Ga oefenen en kom in evenwicht.
Wat haalt je uit balans?
1. Je gedachten.
Je brein is de grootste aanstichter van al je onrust. Door vastgeroeste denkpatronen en hardnekkige overtuigen wint de negativiteit het van je positieve gedachten. Twee voorbeelden:
a) zeg je altijd tegen jezelf: “Het lukt mij nooit om succesvol te zijn.” Dan kun je de klok erop gelijk zetten dat het nooit gaat lukken.
b) Heb je altijd te horen gekregen dat je moet presteren? Dan is de kans klein dat je van iets eenvoudigs – waar geen prestatie aan gekoppeld is – kunt genieten.
2. Gebeurtenissen die je verrassen of anders lopen
Verwachtingen zijn een grote bron van ellende. In relaties, op het werk of bij vrienden: we denken dat iemand zich op een bepaalde manier gedraagt en zijn teleurgesteld omdat het anders loopt.
3. Bovenmatig enthousiasme
Euforie kan je ook uit balans halen, daar ben ik een goed voorbeeld van. Ik word razend enthousiast van inspirerende mensen, ondernemers en kunstenaars. Mijn brein komt gelijk met de meest geweldige initiatieven op de proppen en voor ik het weet heb ik talloze lijntjes uitgezet, meer dan ik in één mensenleven realiseren kan. Je begrijpt dat ik daar uiteindelijk alles behalve gelukkig van wordt.
Hoe kom je zelf in balans?
In de liefde wordt het vaak gebruikt: jij bent mijn rots in de branding. Zou het niet mooi zijn als je dat zélf bent?
Heb je negatieve gedachten?
Dan kun je het volgende doen: Vertel jezelf een ander verhaal. We zijn jarenlang geïndoctrineerd met denkbeelden over onszelf ingegeven door ouders, familie, vrienden en collega’s. Maar wat is nu echt jóuw verhaal? Wie wil je zijn en vooral hóe wil je worden. Schrijf dat verhaal op een A4-tje en koppel er vijf kernwaarden aan. Hang het aan de muur of stop het in je werktas. Vertel jezelf iedere dag het juiste positieve verhaal. Actie ondernemen om je gedachten te doorbreken
Je hebt snel genoeg door wanneer je weer begint te piekeren en twijfelt aan jezelf. Pak iets op waar je blij van wordt en verleg je focus. Vanuit die gemoedstoestand laat je de negatieve gedachten varen. Kies er iets positiefs voor in de plaats.
Raak je uit balans door omstandigheden?
Ga aan de slag met je mind. De situatie kun je niet veranderen. Bovendien word je dagelijks verrast. Hoe vaak komt het niet voor dat iemand niet doet wat je verwacht? Of nog erger, iets vervelends zegt of doet. Het zijn al die kleine dingen die zich nestelen in je brein. Iemand die geen plaats vrijmaakt in de trein, een sigaret op de grond, kauwgom onder je schoenen of uitgescholden worden op straat. Daar kun je uren over nadenken, maar daar wordt niemand gelukkig van. Wel wanneer je je brein als positief gereedschap gebruikt.
a) Stel iets positiefs tegenover je negatieve gedachten
Wees een beetje creatief en flexibel. Scheldt iemand je uit? Dan heeft hij zelf een ongelukkig leven. Krijg je geen voorrang bij het stoplicht? De chauffeur leidt vast en zeker een gestrest leven. Laat het probleem bij de mensen die er last van hebben. Zorg ervoor dat het jouw gedachten niet gaat beheersen.
b) Ademen, pas op de plaats
Hoe vaak zitten we niet te jagen achter de computer en vergeten we te ademen? Een vergadering waarbij je van binnen kookt van woede? Haal eens diep adem. Voel je lichaam en je hart kloppen. Denk aan een mooie vakantie, je eerste baan of een zomerse duik in zee. Wedden dat de woede is gezakt? Kom dan terug in het gesprek met redelijke argumenten en vertel waarom je argumenten van waarde zijn. Dring niets op, probeer de verbinding te zoeken.
c) Afstand nemen van de situatie
Lukt het niet om positieve gedachten te produceren? Kom je niet tot rust, dan is er nog een derde optie: even afstand nemen voor korte (bij een ruzie) of langere tijd (bij een voortslepend conflict). Ga naar een plek waar je je fijn voelt en gebruik je mind om iets anders te doen. Kies een activiteit die je aandacht nodig heeft, variërend van mountainbiken en hardlopen tot aan retraites en solo reizen.
Ben je snel te enthousiast?
Maak een weekplanning en focuslijst. Welk doel maakt je gelukkig en wat is daar minimaal voor nodig? Met andere woorden: welke kleine acties maken het grootste verschil? Houd je aan deze lijst en vink af wanneer je iets voor elkaar hebt. Drie prestaties op een dag is al meer dan genoeg. Bijvoorbeeld: je wil fitter worden. Via vrienden en internet krijg je allerlei ideeën: sporten, diëten, mediteren en zelfs een andere baan. Je gaat als een dolle aan de slag om na een maand uitgeput op de bank te eindigen. Niet doen.
Maak je missie klein.
Laat ik het voorbeeld van ‘fit worden’ nemen. Welke kleine, haalbare acties hebben de meeste impact?
- Voorafgaand aan het ontbijt een wandeling maken.
- Tussen de middag trappen lopen
- Noten in plaats van chips
Ga dat een maandje volhouden en voeg er daarna drie nieuwe stappen aan toe. Op die manier blijf jij in balans en werk je gedoseerd aan je grotere plan.
In balans, iedere dag opnieuw
- Houd je verveelde brein in de gaten, het zoekt voortdurend naar disbalans.
- Word je bewust van negatieve dreiging: je gedachten, situaties of buitensporig enthousiasme.
- Vertel jezelf een nieuw verhaal en doorbreek het gepieker.
- Kies positieve woorden en gebruik je adem om jezelf tot rust te brengen.
- Meer tijd of ruimte nodig? Gun jezelf een omgeving waar je van nature in balans bent.
- En benoem haalbare stappen die een grote impact op je dagelijks leven hebben.
Een evenwichtig leven is een bewuste vorm van ‘zijn’. Het geeft je een solide voedingsbodem om vaker gelukkig te zijn.
