Wat is de waarde van liefde als je bekend bent? Het is een van de essentiële vragen waarmee de inspirerende film Still Tomorrow je confronteert. Deze intieme documentaire zet je aan het denken over relaties, geld, familie en gevoelens. En dat is knap gedaan door de regisseur, want de hoofdpersoon lijkt in geen enkel opzicht op jij en ik. En toch voel je de ware herkenning in de pure behoefte geliefd te zijn.
Een documentaire vol levenslessen
De Chinese Yu Xiuhua is de hoofdfiguur uit deze persoonlijke documentaire. Sinds haar geboorte wordt ze gehinderd door spasmen die haar spraak en motoriek beïnvloeden. Ze praat moeizaam en beweegt schokkerig. Als gehandicapte vrouw had ze weinig toekomstperspectief, daarom heeft haar moeder een huwelijk geregeld toen Yu negentien was. Met deze man is ze nooit gelukkig geweest.
In deze inspirerende film volg je haar strijd om te scheiden.
Ondertussen ontdek je de prachtige, poëtische wereld die schuil gaat achter het lichaam waarin Yu gevangen zit. Haar werk is zelfs zo populair dat ze met haar liefdesgedichten indruk maakt op Chinese social media. Ze groeit uit tot een bekendheid in haar land vanwege de niets verhullende gevoelens die ze erin beschrijft. Openlijk praat ze over intieme onderwerpen zoals verlangens en seks. Uiteindelijk breekt zij door met het openhartige gedicht: You cross half of China to sleep with me.
Tijdens de documentaire ervaar je de onvoorstelbare sociale kring waarin Yu zich bevindt.
De verhouding tussen man en vrouw, moeder en schoonouders, de rolverdeling, gebrek aan liefde en geborgenheid. Het is een wrange situatie die raakt omdat je het gemis van intimiteit duidelijk voelt. Nog pijnlijker is de worsteling van Yu met haar eigen handicap zoals verwoord in een van haar gedichten:
“Toen hij dronken was, vertelde hij me over een vrouw, die hij mooier vindt dan ik, met wie hij danst, die mooie geluiden in bed maakt, iets dat ik niet kan.”
yu xihua (vrij vertaald door didie)
De gedichten die Yu op social media deelt, vallen op door de titels die ze eraan geeft. Vaak zeer expliciet en gelinkt aan liefde. Daardoor noemen critici haar gedichten soms vulgair, sletterig, want voor Chinezen is ze ongewoon direct en open. Dat triggert mensen om de gedichten te lezen en breed te delen. Zo kent haar werk miljoenen likes en shares op social media. Yu wordt zelfs zo populair dat je in de film getuige bent van haar eerste boekpromotie in Bejing. Iets waar ze ontzettend trots op is, al haar gedichten eindelijk geprint op papier.
Maar of die bekendheid haar het grote geluk brengt?
Ondanks het talent en erkenning voor haar werk blijft het voor de Chinese dichteres moeilijk om haar spasmen te accepteren. Ze vindt zichzelf lelijk als ze praat, een mislukking omdat ze geen liefde vindt. Echte liefde vanuit het hart, dat heeft ze nog nooit ervaren en het is voor haar moeilijk om daar vrede mee te hebben. Ze hoopt dat een scheiding van haar man daar verandering in brengt, al is de weg ernaar toe lang en eenzaam.
Die moeizame strijd is begrijpelijk als je de normen en waarden in de traditionele Chinese cultuur kent. Voor een vrouw is het per definitie ongepast om te scheiden. Bovendien is Yu uitgehuwelijkt door haar moeder: In opstand komen tegen je moeder doe je niet. Als laatste loopt ze het risico afgeschilderd te worden als een kenau omdat ze wil scheiden nu ze bekend is.
Het intieme portret maakt je ooggetuige van bizarre ruzies
Dat is te danken aan de vertrouwensrelatie die regisseur Jian Fan met Yu heeft opgebouwd. Maandenlang heeft hij doorgebracht met Yu om uiteindelijk bij haar thuis te kunnen filmen en de echtelijke ruzies van dichtbij in beeld te brengen: De camera’s draaien wanneer Yu schreeuwt vanuit het diepste van haar hart om gehoord te worden. En tonen haar vertwijfeling en verdriet als ze er uiteindelijk alleen voor staat. Tegelijkertijd ontdek je de rauwheid van haar man in gesprek met andere Chinese mannen: “Vrouwen zijn varkens. Is er geen liefde? Dan ook geen seks.” Voor hem is Yu een dood lichaam.
Deze inspirerende film is net zo openhartig als de gedichten van de Chinese dichteres.
De gesprekken tussen Yu en haar man Yin onthullen de diepe haat en de onenigheid tussen de familieleden. Het doet me denken aan de documentaire over vrouwen in China met de titel Fallen Flowers Thick Leaves, geregisseerd door Laetitia Schoofs. Ook deze film toont de maatschappelijke positie van de Chinese vrouw en de soms bizarre relatie met mannen. Zodra een vrouw strijdt voor echte liefde en dit vanuit onafhankelijkheid wil onderzoeken, lijkt ze in de Chinese cultuur een zonderling.
Ook al is het leven van Yu zoveel anders dan het mijne, ze weet me te raken als een vriendin die hulp nodig heeft.
didie schackman
Ik realiseer me goed dat haar situatie vanuit mijn comfortabele westerse leven nauwelijks te beoordelen is. En zeker niet te veroordelen: Normen en waarden zijn voor een groot deel cultureel bepaald en afhankelijk van de sociale omgeving waarin je leeft. En toch delen Yu en ik universele waarden, die van liefde en oprechte aandacht voor wie je bent, ongeacht je fysieke vorm. Dat maakt Still Tomorrow zo’n uitzonderlijk mooie en inspirerende film.
- Still Tomorrow, zondag 31 januari 15.25 uur De Boeddhistische Blik KRO-NCRV (NPO2)
- Ook via uitzending gemist zodra de documentaire op televisie is geweest
- De film heeft verschillende prijzen gewonnen waaronder tijdens het documentaire festival IDFA
