Economisch nut. Daar draait het om in onze maatschappij. Wat doe je, wat levert het op en hoe geef je het uit? Geld als beginsel om je toekomst te bepalen. Verstrikt in je hypotheek, vaste lasten, maandelijkse abonnementen en verleid door de online shopping kanalen. Als je daar nu eens een dikke streep doorheen zet. Leven vanuit wat je écht nodig hebt en gevoed door zintuigen in plaats van spullen. Een samenleving waarbij een hoofdrol is weggelegd voor: De Kunst.
Kunst zonder macht
Het is misschien moeilijk voor te stellen in een overwegend rationeel bestaan, maar de wereld zou compleet op z’n kop staan als we de statistiek verruilen voor de kunst. En dan bedoel ik niet alleen het schilderij, het toneelstuk of het concert, maar ook de schoonheid van een zonsondergang, een regenboog en de tradities van een inheemse stam. Of gewoon je verbeelding! Fantaseer over jouw leven op de maan en hinkel over de sterren alsof het de mijlpalen van je bestaan zijn. Genieten van het schone, zonder dat er geld of macht voor nodig is.
Gelukkig door kunst
Volgens de Amerikaanse schrijfster Bridget Watson Payne, zelf een creatieve vrouw, maakt kunst je wakker. Je leert de wereld te zien zoals deze is en komt erachter dat we allemaal één zijn. Bovendien haalt kunst je uit de dagelijkse sleur. Kunst raakt en dat is wetenschappelijk bewezen:
Als je naar een voorstelling kijkt of een kunstenaar aan het werk ziet, voel je het in je lijf.
Bridget Watson Payne
En je hoeft geen professional te zijn om kunst op waarde te schatten: “art is everywhere”, aldus de Italiaanse ontwerper Serra Glia. Hij maakte een boek waarin hij tips en voorbeelden geeft om het bijzondere in het alledaagse te ontdekken. Zijn inspiratie haalde hij uit het werk van de Italiaanse artiest Bruno Munari, die al in 1940 workshops voor kinderen ontwikkelde om kunst toegankelijk te maken. Ook in Nederland helpen kunstenaars bij het ontwikkelen van jouw eigen stijl, taal, vondsten en antwoorden op creatieve inzichten. In ‘Maak het met kunstenaars’ bevragen Viktor&Rolf, Marlene Dumas en Marcel Wanders de creatieve recepten en gaan ze met jou aan de slag.
Creatief idealisme
Bovendien is er een grote groep kunstenaars die hun creativiteit inzet om je na te laten denken over de maatschappij. Misschien ken je Chris Jordan, de fotograaf die laat zien hoe vogels sterven door het plastic in de zee. Of Brent Stirton, die de jacht op ivoor in beeld brengt. Deze idealistische kunstenaars bieden een andere kijk op kunst, iets dat de Nederlandse regisseur George Schouten ook intrigeerde. Op initiatief van de Boeddhistische Programmering en dat van presentatrice Sarah Marijnissen heeft hij onlangs een inspirerende serie gemaakt.
Daarin reflecteren verschillende Nederlandse kunstenaars op het leven en creativiteit.
Deze reeks, ‘Een andere kijk op kunst’, gaat zondag 26 februari in premiere op NPO2 via de Boeddhistische Blik. Ik heb een preview gezien van de eerste aflevering en werd geraakt door het persoonlijke verhaal van actrice en theatermaker Julika Marijn.
Schoonheid van leven
Julika gebruikt haar stem en verbeeldingskracht om de kunst van het leven vorm te geven. Tegelijkertijd laat ze al haar kwetsbaarheden zien. Na een carrière in de wereld van de soaps sloeg zij een nieuwe weg in die onder meer leidde tot haar eigen voorstelling ‘Uit verdriet geboren’, een persoonlijke zoektocht naar Helene Kröller-Müller. Ze vertelt erover in de kunstserie van de Boeddhistische Blik.
In haar verhaal voel ik de verwantschap met het zen-boeddhisme.
Julika praat over haar ervaring in India waar ze mediteerde en in stilte verbleef. Zo ontsteeg zij haar small mind om daarna een groter bewustzijn te ervaren, de big mind, iets waarover ik leerde uit de geschriften van zenmeester Shunryu Suzuki. Deze big mind is volgens Julika precies wat kunst teweeg brengt: Een nieuwe blik op de schoonheid van het goede leven.
Leven voor kunst
Naast Julika heeft de serie nog een aantal mooie interviews opgeleverd. Zoals het verhaal van Bert Barten. Deze theaterregisseur en componist kwam al eerder in het nieuws met zijn project Talking Trees, waarin hij de natuur zelf muziek laat maken. Met kunst als uitingsvorm onderzoekt Barten het leven op aarde. Ook de Nederlands-Surinaamse schilder Natasja Kensmil deelt haar creatieve leven. Zij maakt historische portretten van machthebbers om de duistere kanten in menselijke relaties te verbeelden. En net als de andere kunstenaars leeft zij voor de kunst.
Zelfkennis door kunst
Kunst is persoonlijk en werelds tegelijk. De schoonheid van de eenvoud heeft mijn ogen al vaak geopend en me diep geraakt. En op z’n tijd brengt het mij in verwarring zoals tijdens helse geluiden die ik niet verdraag of gruwelijkheden die tegelijkertijd prachtig zijn gefotografeerd. Kunst is voor mij levensecht. Het voedt mijn gevoel en laat zien wat ik wel of niet verdraag. Daardoor ontdek ik een rijker deel van mezelf dan wanneer ik het geld op mijn bankrekening tel.
Wil je de kunstserie vanuit het boeddhistische perspectief graag bekijken?
Via de boeddhistische tv via Uitzending Gemist.
