Ik heb leren schrijven, lezen, rekenen, tekenen en sporten. En daar ben ik al mijn juffen en meesters dankbaar voor. Maar wat had ik als kind graag leren denken. Niet vanwege een IQ, maar om te begrijpen wat mijn brein iedere dag deed. Als ik mijn gedachten op jonge leeftijd had begrepen, zou mijn warrige gevoel als kind veel duidelijker zijn geweest. En had ik niet zo lang hoeven zoeken om alles te ontrafelen. Want na jaren van zelfreflectie en zelfstudie wordt me nu pas duidelijk wat iedereen te doen staat:
Doe er alles aan om je brein te begrijpen. Daarna kun je jezelf begrijpen.
Was het niet fijn geweest als je wist wat er aan de hand was toen je op school faalangst had? Of toen je bang werd na het zien van oorlog op het journaal? Had je niet graag geweten wat je moest doen toen je zo verdrietig was of alleen thuis op je kamer zat?
Erover schrijven lukte me wel. En een tekening maken ook.
Maar begrijpen waarom ik al die gedachten en gevoelens had, dat deed ik niet. Wat had ik graag naar Meester Denken gegaan of de Juf met Raad. Dan hadden ze mij kunnen leren wat het allemaal was. En mij uitgelegd dat ik er niet bang voor hoefde te zijn, dat ik bij mezelf altijd veilig was. Wat had me dat opgelucht en een flinke dosis zelfvertrouwen gegeven. Want het meisje dat de wereld niet begreep, ging twijfelen.
En deed er alles aan om iets, maar vooral niet zichzelf te zijn.
Als onderzoeker Mo Gwadat op mijn basisschool had gewerkt of wanneer ik les had gekregen van psycholoog Mihaly Csikszentmihalyi, had ik begrepen hoe het zat. En had ik geleerd wat dat koppie van me deed. En ja, dan was ‘leren denken’ net zo vanzelfsprekend geweest als het leren van een taal.
Want het brein is eenvoudigweg een ‘onderdeel’ van ons lijf.
En net zo goed als dat sporten een vaardigheid is, is denken een taak. Voor een deel komt die gave ‘vanzelf’ en word je geprikkeld na te denken over de vragen die je worden gesteld. Maar wie vraagt of je afgelopen weekend gelachen hebt. En wat je toen voelde? Of wat je denkt als je wakker wordt en als je slaapt? Vind je je gedachten leuk of vervelend? En hoe weet je of je gelukkig bent?
Belastend voor een kind van tien?
Nee, ik had dolgraag geweten dat mijn brein er voor mij was. Om me te helpen in een wereld vol chaos. En dat het alles wat ik meemaakte in woorden vertaalde om het aan mij te verklaren. En dat ik zelf mocht kiezen wat ik daarmee deed. Dat ik verdrietige gedachten mocht toespreken om te zeggen dat ik ze niet leuk vond. En lieve spinsels mocht omarmen omdat ik er vrolijk van werd. Dat ik zélf kon bepalen welke gedachten mijn aandacht verdiende.
En dat ik voor plezier niet hoefde te wachten op ‘later’.
Geen enkel kind zou mogen lijden omdat het zichzelf én de wereld met al haar geweld niet begrijpt. Les in denken om vrij van ongeluk en veilig te zijn. Gewapend tegen alle uitdagingen en bedreigingen die de wereld verborgen heeft. Om kinderen te leren dat ze daar niet bang voor hoeven zijn en áltijd zichzelf mogen zijn.
