“Een tuin moet in beweging zijn, ademen, ‘optreden’ zoals een toneelstuk. Daardoor word je eraan herinnert dat je in een omgeving bent waarvoor je moet zorgen.” Piet Oudolf. Natuurlijke beweging met gevoel voor ruimte. Romantiek tegen het decor van de lucht. Leven(digheid) in het ritme van de seizoenen. Zonder het vooraf te weten, verlangde ik hiernaar. In Hummelo zou ik me thuis gaan voelen; in de wereld van Piet Oudolf, de Nederlandse landschapsarchitect die inmiddels naam heeft gemaakt met levendig vormgegeven tuinen en parken over de hele wereld.
Eigenzinnige natuur
Als je de Oudolf-signatuur ziet, realiseer je je hoe knap het is om op deze wijze de perfectie van architectuur naadloos op te laten gaan in de weelderigheid en eigenzinnigheid van de natuur. De afstemming door Oudolf is subliem. Je zou bijna denken dat hij erdoor geobsedeerd is. Zover gaat het naar zijn zeggen niet, maar hij wordt er wel diep door geraakt. En dat gevoel weet hij haarfijn over te brengen.
Oudolf ‘kwam ooit in mijn leven’ tijdens de conferentie What Design Can Do jaren geleden. Temidden van designers uit nagenoeg alle windstreken, actief binnen uiteenlopende designdisciplines, hield Oudolf een rustig en kalm betoog over vakmanschap en landschapsarchitectuur. Hij liet onder meer geweldige foto’s zien van zijn werk in New York. In deze Big Apple realiseerde hij een nieuw park dat zich bevindt op een voormalige spoorlijn middenin de stad (High Line).
Levendig schouwspel
Het is een wild landschap dat de bezoeker min of meer bedriegt: de planten en bloemen lijken eigenhandig hun weg gevonden te hebben naar het park en de ruimte ingenomen te hebben op een wijze die hen het beste past; zónder zich expliciet te houden aan grenzen van perken, paden of kunstmatige grenzen. De werkelijkheid is een andere: vanuit een uitgediept en doordacht plan heeft Oudolf gezorgd voor een levendig toneelstuk dat zonder enige aarzeling de ene scène na de andere opvoert. In zijn verslaglegging van dit park laat de ‘designer’ niet alleen een voortreffelijk paars-groene zomertafereel zien. Hij neemt je ook mee in de schoonheid van de seizoenen waardoor diepbruin, oker, oudgroen en zachtoranje een duidelijke meerwaarde krijgen. Of nog treffender: een veld van natuur gedeeltelijk bedekt rijp en door de New Yorkse sneeuw.
Naast de High Line heeft Oudorp ook The Battery Park in NY vormgegeven van waaruit de ferry’s vertrekken naar Staten Island of de Statue of Liberty. Ik herinner mij de wandeling als dertiger nog, maar ik was toen meer bezig met het warm houden van mijn lichaam dan met de pracht van Oudolf.
Bij Oudolf thuis
In zijn privétuin in Hummelo kun je de wereld van deze kunstenaar zelf ervaren. Zijn vrouw Anja ontvangt bezoekers van de privétuin. Een open minded, energieke vrouw die hartstikke trots is op haar man en zonder probleem de zaterdagen vrijmaakt als Oudolf-ambassadeur. Volgens haar houdt haar man zich liever afzijdig: alleen en geconcentreerd vormgeven wat zijn ervaring hem heeft geleerd. Daarom ontvangt Anja met alle respect voor zijn ‘afzondering’ de bezoekers uit alle hoeken van de wereld. Want merkwaardig genoeg is het aantal buitenlandse gasten dikwijls groter dan Nederlandse. Oudolf is internationaal een grote naam en de wereld van landschapsarchitectuur heeft hem hoog in het vaandel staan (hij werkt nu aan de inrichting van het Olympische park in Londen). Maar ‘de Nederlander’ heeft hem nog niet massaal ontdekt. En gelukkig maar, want terwijl iedereen afreist naar de Floriade in Venlo, kan ik samen met mijn moeder (die mij de liefde voor de natuur heeft bijgebracht) in alle rust genieten van deze oase in Hummelo.
Herinneringen aan een tuin
Na een wandeling van twee uur door de privé tuin met een woonboerderij als centraal middelpunt, plof ik neer op een smeedijzeren bank met geweldig uitzicht over de tuin en de woning. De vogels staan juist klaar voor een namiddagse serenade. Een lichte bries maakt de voorstelling compleet. In gedachten dwaal ik af naar mijn kindertijd: spelen onder de grote boom van oom en tante en languit in het gras. Bloemetjes plukken in de velden en stiekem snoepen van de maïskolven in de nabijgelegen akkers. Koekjes en limonade in de schaduw en verder spelen en rollebollen totdat de zomeravond langzaam in duisternis valt.
Misschien is het niet alleen deze fijngevoelig geregisseerde wildernis die zorgt voor mijn mijmeringen. Dit prachtige spel van de natuur valt het samen met de ruimte en rust die ons wordt gegund in de wereld van Oudolf; in harmonie met de afwezigheid van tijd en technologie en de nabijheid van mijn moeder, die middenin deze natuur tot haar recht komt. Samen genieten van het cadeau dat Oudolf ons geeft, zonder dat hij er weet van heeft.
update: eind 2018 koos Oudolf ervoor om de rust op zijn landgoed terug te laten keren en de tuinen niet langer open te stellen voor publiek.
