Liters thee gaan er iedere dag doorheen, maar niet iedere kopje heeft hetzelfde effect. Welke thee kalmeert als je onrustig bent en geeft energie als je suf bent? Het antwoord vond ik dankzij de theewijsheid van een ondernemend duo met de karaktereigenschappen die ik voor ogen had: vrolijk en alert.
Thee is voor mij net zo vanzelfsprekend als het water waarmee ik het klaarmaak.
Meerdere keren per dag geniet ik van een mindful moment dankzij de vertraging en verzachting die thee mij brengt. En dat gaat jaren terug. Ik ben vast en zeker niet de enige die als kind opgroeide met het kopje thee na school. Toen nog met melk en suiker, iets dat nu met een ontzettend hippe naam ‘thee latte’ heet. Gezien de hoeveelheden melk en zoetigheid vroeger, was mijn theesmaak nog niet zo verfijnd. En het koekje was natuurlijk veel belangrijker.
Nog steeds drink ik iedere dag liters thee.
De melk en suiker zijn inmiddels verdwenen. In sommige gevallen de theeblaadjes ook. Soms vraag ik me af in hoeverre mijn warme drank nog echt thee is. Gember met heet water? Er komt geen theeplant meer aan te pas. Of muntblaadjes in een groot glas? De Chinese keizer die de thee ooit ontdekt heeft, zou er hard om lachen.
Het had niet veel gescheeld of jouw kopje thee was er nooit geweest.
Zoals bij zoveel ontdekkingen was de uitvinding van thee een toevalligheid: het was de opmerkzaamheid van de Chinese keizer Shennong, ruim vijfduizend jaar geleden, die leidde tot de vondst van de heilzame drank. Shennong was niet alleen een heerser van zijn rijk, maar ook uitvinder van de Chinese geneeskunde en belangrijk voor de landbouw.
Zijn naam betekende niet voor niets ‘goddelijke boer’.
Op een dag was hij aan het werk in zijn tempel. Terwijl hij aan het koken was, vielen er blaadjes van een theeplant in zijn ketel met heet water. De blaadjes kookten mee en gaven het water een speciaal aroma. Verrast door de smaak onderzocht Shennong de heilzame werking ervan. De thee maakte hem kalm en bleek gezond te zijn voor lichaam en geest. Daarmee was thee als medicinale drank geboren.
Het bleef niet bij theeblaadjes alleen.
In China kregen de monniken aandacht voor het vermalen van theebladeren tot poeder. De theeblaadjes werden eerst gestoomd, om de kleur en versheid te behouden, en daarna gedroogd en vermalen tot poeder. Het werd een belangrijk ritueel en onderdeel van het zenboeddhisme.
Een Japanse monnik nam de thee vanuit Japan mee naar China.
In de twaalfde eeuw reisde de Japanse monnik Eisai naar China om een spirituele levensweg te vinden. Hij ontdekte er het zenboeddhisme, de pure vorm van ‘zijn’. In 1187 ging hij opnieuw naar China om in de leer te gaan bij zenmeester Xuan Huaichang. Nadat hij zijn opleiding had voltooid, keerde hij terug naar Japan en vestigde hij er een zen tempel. Van zijn Chinese meester had hij behalve de boeddhistische filosofie ook alles geleerd over het theeritueel, een belangrijk onderdeel van de zen praktijk.
De thee bevorderde de opmerkzaamheid van zijn geest en lichaam.
Niet alleen de blaadjes, maar de gemalen poeder in het bijzonder. Eisai had gezien hoe de Chinezen er met een garde en heet water speciale thee van maakten, de matcha zoals we die vandaag kennen. Eisai had zijn matcha hard nodig; het hielp hem wakker, alert en tegelijkertijd kalm te blijven tijdens de lange perioden van meditatie.
Om iedereen matcha te laten drinken, zette hij theeplanten in de tuin van Kennin-ji, de Japanse tempel die Eisai in Kyoto vestigde.
Al snel begonnen de Japanse zen priesters hun eigen traditie van het cultiveren, verwerken en bereiden van groene poederthee. Hier maakten zij de beste matcha voor hun thee. Nog steeds is Kyoto een van de districten in Japan waar de beste kwaliteit matcha wordt geproduceerd. Handelaren en reizigers brachten de thee uiteindelijk naar Europa. Tot in Nederland.
Vorig jaar had ik mijn eerste matcha moment.
Dankzij een ontmoeting met Bieke en Thomas, ofwel ‘Mr & Mrs Tea’. Dit ondernemersduo in de thee, van wie de achternaam echt The is, werd nieuwsgierig naar de matcha dankzij de verhalen van een Chinese buurvrouw. Zij had prachtige jadegroene thee meegebracht uit China met de alleszeggende naam: Iron Goddess of Mercy. Na deze kennismaking kon het gezin The aan niets anders denken dan thee. Ze hadden hun missie gevonden: de beste thee van de wereld naar Nederland halen, iets dat perfect bij hun levensgeschiedenis paste. Hun voorouders komen namelijk uit China’s Fujian provincie, de bakermat van de thee. Na een lange zoektocht naar de beste planten vonden zij hun matcha in Japan. Inmiddels hebben zij er een inspirerende onderneming van gemaakt.
Tijdens een evenement gaven ze mij een matcha ervaring.
“Probeer het maar eens, het houd je alert”, zei Thomas mij. Het smaakte wat wrang en herinnerde mij aan mijn verblijf in Japan toen ik zestien was. Authentieke groene thee proefde ik daar, heel wat anders dan mijn melkthee. Veel te bitter en wrang. Jaren later zou mijn theedoos ermee gevuld zijn.
Na de smaak kwam de bijzondere matcha ervaring, al zou ik me dat ‘s avonds pas beseffen.
Drie uur later was ik namelijk nog steeds vol energie en gefocust. Mijn mind was fit en mijn creativiteit niet te stoppen. ’s Avonds thuis realiseerde ik me dat het door de matcha kwam. De volgende dag liet ik mijn man het groene goud proeven en ook hij was enthousiast. Hij ging gelijk voor de overdosis, wat niet helemaal mijn bedoeling was. Hij sjeesde de dag door, misschien ook omdat hij naast een paar kopjes matcha, zijn koffie niet had laten staan. We moesten er allebei om lachen; van Mr & Mrs Tea’s matcha heb je niet veel nodig.
Matcha heeft mijn mind geopend, al moeten mijn smaakpapillen nog wennen aan de ervaring.
Maar daar hebben de thee ondernemers ook iets op gevonden, net als mijn kopje thee vroeger thuis. De matcha met melk en suiker, ofwel een hippe ‘matcha latte’. Nog gaver vind ik hun matcha recepten, als zoetigheid bij je thee.
Dankzij de Chinese geneesheer, de Japanse monnik en het duo The weet ik nu wat de beste thee voor mijn hongerige mind is. Het maakt me op z’n tijd een beetje zen of juist energiek als ik het nodig heb. Eisai had helemaal gelijk met zijn wijsheid over thee (uit het jaar 1211):
Tea is the ultimate mental and medical remedy and has the ability to make one’s life more full and complete.
