De zen retraite is een van de meest populaire retraites die ik organiseer. Ook is het een van de eerste retraites geweest en dat is niet geheel toevallig. Voordat ik begon met het organiseren van retraites werkte ik voor verschillende organisaties gericht op bewust leven en compassie. Zo werkte ik voor het Radboudumc Centrum voor Mindfulness, de Boeddhistische Blik van KRO-NCRV, de stichting Save Tibet en het journalistieke wijsheidsplatform Bodhi.
Vanuit dit werk kwam ik in aanraking met verschillende stromingen waaronder het zen boeddhisme.
Tegelijkertijd leerde ik Misha Beliën kennen, filmmaker bij de boeddhistische televisie en zenleraar. Zijn manier van onderwijzen en delen van inzichten spraken mij erg aan. Daarom vroeg ik hem als meditatieleraar voor de eerste zen retraite. Op een prachtige plek in de natuur van Noord-Brabant, brachten we deelnemers samen die op zoek waren naar rust in hun leven. En dat vonden ze. Niet alleen door de rustig gelegen historische schuur liefdevol verbouwd door eigenares Mijke en haar man Jan. Maar ook door de praktische zen meditatielessen van Misha en oefeningen tijdens de retraite.
Het organiseren en volgen van de zen retraite heeft mij veel geluk en wijsheid gebracht.
Gezien het succes van deze retraite en omdat Misha niet álle retraites kan begeleiden, heb ik het geluk gehad om via Misha andere zenleraren te leren kennen. Zij begeleiden nu ook inspirerende retraites voor Didie Retreats. Zo gaf Jeroen Verstappen een mooie zen retraite in Malden en hij organiseert ook mooie weekend retraites. Walter Jacobs is de teacher tijdens de zen thema retraite in Raamsdonk. Zowel Misha, Jeroen als Walter zijn mannen die midden in de samenleving staan. Vanuit die uitdaging weten zij precies hoe ze jou moeten begeleiden en inspireren. Ze begrijpen waar je elke dag mee te maken hebt en wat je nodig hebt. En ze hebben zelf de rust om te voelen wat er gaande is in je leven.
Zenleraar Walter heeft de meerwaarde van een zen retraite heel mooi en praktisch omschreven. Hij krijgt namelijk regelmatig de vraag: Waarom zou ik zen moeten beoefenen?
Dit zijn 6 redenen om zen te beoefenen:
1. Zen moet je zelf uitvinden
Zen is een ervaringsleer, wat betekent dat je enkel antwoorden kunt vinden op basis van je eigen ervaring ermee. Door het zelf te doen. Zenleraar Walter: “Het overgrote deel van de mensen met wie ik zen beoefen in cursussen, groepen of individueel ervaart meer rust. Ook is er ruimte voor meer concentratie, nieuwe inspiratie en meer diepgang in zijn of haar leven. En gemiddeld genomen neemt de waardering voor het leven toe.”
2. Door zen te beoefenen en op retraite te gaan, krijg je meer inzicht in het leven en jezelf.
“Iedereen kan ‘t. Je zult merken dat, doordat je steeds meer in staat bent om elke dag te mediteren je inzicht in jezelf en in je leven toeneemt. Zen en de beoefening ervan is net als het leven zelf. Af en toe gaat het je makkelijk af, soms is het echter ook saai of lastig en ervaar je een hoop gedoe. Dan toch op het kussentje gaan zitten is wat zen dan van je vraagt en dat valt niet altijd mee. Het gaat om het doen.”
3. Je ontdekt tijdens een zen retraite hoe je je gedachten met rust kunt laten.
Walter weet als geen ander dat aandacht het hart van zen vormt. Het eerste wat hij onderwijst tijdens de zen beoefening is het vinden van meer ruimte tussen jou en je automatische reacties op het leven. Deze ruimte ontstaat door het trainen van je aandacht en concentratie. Door je aandacht te trainen lukt het je steeds beter om bepaalde gedachte of emoties met rust te laten. Zo voorkom je dat je uit het veld wordt geslagen door gebeurtenissen. “Hierdoor ontstaat er meer ruimte, verwerk je de gedachte of emotie en neemt je gevoel van innerlijke rust toe.”
4. Je ontwikkelt dagelijkse handvaten om je innerlijke rust te bewaren.
Daarom is aandacht het hart van zen. “Aandacht in het huidige moment wordt daarmee jouw gereedschap om onder steeds meer omstandigheden toegang te vinden tot innerlijke rust.” Maar je moet oefenen, Walter is er heel duidelijk in: “Het gaat om het doen. Onderhoud van lichaam en geest vraagt inzet en soms zelfs ook moed om ervoor te gaan. Er is geen ‘quick fix’.” Wat je ervoor terug krijgt is een heldere manier van leven.
5. Je ervaart een dagelijks pad dat ‘echter’ en ‘oprechter’ voelt.
Overigens heeft zen leraar Walter ook uitgebreide portretten beschreven van hedendaagse zenmeesters. Inspirerend als je meer wil weten over het zenboeddhisme, retraites en mediteren in het westen en hoe dit past in onze samenleving. In dit boek, met een voorwoord van zenmeester Rients Ritskes, is ook te lezen waarom zen en het volgen van retraites jou helpen bij je pad naar duurzaam geluk. Het vinden van je innerlijke rust tijdens een retraite heeft niet alleen een heilzaam effect op jouw mind.
6. Je neemt inzichten mee naar huis die jou en je omgeving gaan helpen om mindful te leven.
Zenmeester Ritskes beschrijft het mooi: “Door de manier waarop je zelf met je eigen lijden omgaat, kun je een voorbeeld zijn voor anderen. En dat maakt, dat je naast je eigen lijden toch gelukkig kunt zijn. Hoe wijzer en verlichter, hoe gelukkiger. Hoe je dat wordt? Door steeds te beseffen dat je anderen kunt faciliteren in duurzaam geluk door het goede voorbeeld te geven, maar ook door wat je doet altijd met zoveel mogelijk aandacht te doen. Gemakkelijk is dat niet. Het is een leven lang oefenen, maar het goede nieuws is dat elke stap die je op dit pad zet je weer iets gelukkiger maakt.”
Wil je meer weten over de opkomst van zen in Nederland?
Misha maakte dit documentair portret van zenpionier Rients Ritskes. De oprichter van de zenschool inspireert velen en schuwt tegelijkertijd de controverse niet. Wat drijft hem in zijn dadendrang? In dit portret zien we Rients aan het werk als bestuurder en leraar binnen Zen.nl. Je ervaart zijn leraarschap tijdens een lange stilteretraite. Ook inspireert hij mensen van de mat af te komen en hun handen te gebruiken door een zenbos aan te leggen nabij Delft.
