Wat deed je als eerste, praten of luisteren? Toen ik mezelf die vraag stelde, dacht ik gelijk: praten! Ik riep niet voor niets ‘schrijven’ nog voordat ik ‘papa en mama’ kon zeggen. Maar later realiseerde ik mij dat daar iets essentieels aan vooraf moest zijn gegaan: luisteren. Dat bleek toen ik zelf een kindje kreeg: wat keek hij tevreden toen ik hem toefluisterde: ‘mama zal jou altijd helpen’. Sindsdien ben ik me ervan bewust dat luisteren aan alles vooraf gaat. En gelukkig ben ik daar op tijd achter gekomen, want de aanleiding tot deze vraag was minder fraai dan ik misschien doe vermoeden.
Na lange tijd ging ik op bezoek bij mijn peetouders.
Ik had ze al meer dan tien jaar niet gezien vanwege de welbekende familieconflicten waar ik zélf eigenlijk niks mee te maken had. En dus had ik geen enkele reden om het contact uit de weg te gaan. Ik verlangde steeds meer naar een teken van leven en nodigde mezelf uit. Enkele dagen voorafgaand aan het bezoek kreeg alles een wrange twist:
Mijn peetoom bleek ernstig ziek te zijn en niet lang meer te leven. Ga dan nog maar eens spontaan op visite.
Als verrassing nam ik mijn tweejarige zoontje mee, misschien wel de laatste kans.
Mijn nuchtere peettante deed open en bracht ons naar mijn oom. Daar zat hij. Een lange, magere, creatieve man die zijn leven had gewijd aan dieren, uiteenlopende hobby’s en zijn grote liefde: mijn peettante. Ik kon maar één ding doen. Luisteren. Zonder oordeel. Met aandacht voor zijn gevecht tegen de pijn, zijn geloof in alternatieve geneeswijzen en zijn liefde voor de kunst. Met gepaste trots vertelde hij over zijn meest recente werk: de beschildering van een houten paneel met… Het Laatste Avondmaal.
Na twee uur zag ik dat mijn peetoom vermoeid raakte en zei hem: ‘We gaan. We komen liever een ander keertje terug dan dat je nu helemaal uitgeput raakt’. Hij knikte en liet blijken dat ons bezoek hem goed had gedaan. Ontroerd en vol waardering vertrok ik naar huis.
We hielden contact en genoten er volop van.
Totdat ik van binnen onrustig werd. Want ik had inmiddels ook leren luisteren naar mijn hart en dat vertelde niet veel goeds. ‘Oom Paul bellen’ zette ik op mijn ‘to do’ list, wat ik vanwege van-alles-en-nog-wat drie dagen moest uitstellen. Op de derde dag was er dan eindelijk contact. Eenzijdig deze keer. Mijn peetoom was overleden.
Als je met volle aandacht luistert naar het verhaal van andere mensen, en daar geen oordeel over hebt, ontstaat er ruimte om mensen echt te leren kennen en te zien zoals ze in al hun oprechtheid zijn.
En zo koester ik nu een onvergetelijke herinnering aan mijn oom, omdat ik die middag naar hem luisterde, en naar mijn hart.
ps: dit artikel verscheen eerder in Happinez
