Wie ben je werkelijk? Welk mens zit er in jou verstopt? Hoe voel je wie je echt bent? Het zijn geen makkelijke vragen en daarom des te interessanter. De mensheid zoekt al jaren naar zichzelf en ik weet er alles van. De vraag ‘wie ben ik’ speelde tientallen jaren geleden al door mijn hoofd. Maar het antwoord bleef uit. Hier en daar wat flarden van inzichten en vaag gemompel, maar een heldere ingeving kreeg ik helaas niet. Het maakte me onrustig.
Hoe kon ik leven zonder te weten wie ik was?
Ik moest en zou het antwoord vinden. Ik bestudeerde oosterse filosofieën, las boeken van westerse ‘positief denkers’, luisterde naar verschillende leraren en zocht de stilte in de hoop daar mijn ‘zelf’ te vinden. Maar hoe meer kennis ik verzamelde, hoe voller mijn hoofd werd. In feite wist ik steeds minder. Ik werd slimmer, maar niet wijzer.
Wat kon ik doen om te ontdekken wie ik was?
Er moest een andere manier zijn om mezelf te vinden. Dit vraagstuk van mijn leven kon ik niet loslaten. Ik wilde het weten voordat het te laat was: als ik zou ontdekken wie ik werkelijk was, kon ik tenminste gaan doen wat nodig was.
Ik las nog meer boeken. En liet me inspireren door filosofen en teachers die me eerder inzichten hadden verschaft zoals spiritueel leraar Eckhart Tolle en de Amerikaanse boeddhistische monnik Bhikkhu Bodhi. En ik zocht de wijsheid bij boeddhisten die nieuw voor mij waren zoals Tuere Sala en Cuong Lu. Ze benadrukten de kunst van geduld, boven je gedachten uitstijgen en de functie van de mind.
Simpelweg onszelf zijn, vrij van de ideeën en beelden van lijden en vreugde, is ware tevredenheid.
schrijver en leraar Cuong Lu
Als je niet langer verdeeld bent tussen je verwachtingen en voorkeuren, maar in de directe ervaring verblijft, kun je de werkelijkheid aanvaarden zoals die werkelijk is.
Boeddhistisch lerares Tuere Sala
De verzamelde inzichten vergrootten mijn analytisch vermogen. Ik leerde over het creëren van een vredig veld van bewustzijn, mijn gedachten te observeren, te laten komen en gaan. Mezelf er niet door laten meeslepen en aanwezig te blijven in het moment. Op die manier zou ik kunnen ervaren wie ik werkelijk was. Het proces was helder, maar ik had één groot probleem: ik voelde het niet.
Hoe hard ik mijn best ook deed, ik kwam niet bij mezelf.
De onrust hield aan en ik besloot mezelf mee te nemen, naar een plek waar ik kon nadenken en schrijven. Inderdaad, nog meer denken… mijn bekende weg. Ik gaf mezelf drie dagen om te denken en schrijven. Dat zou genoeg moeten zijn. Even weg van het gezin, doordeweeks, zodat er thuis genoeg afleiding was en ik niet werd gemist. Ik boekte de vakantie lodge van mijn broer, een comfortabel huisje in een vakantiepark dichtbij zee.
Zo was mijn verblijf van alle gemakken voorzien en had ik alle tijd en focus om mezelf te (onder)zoeken.
Maar ik kreeg geen woord op papier. En mijn hoofd werd voller en voller. Ik beleefde erg bovendien geen plezier aan. Het bracht me nog meer onrust. Mijn hoofd wilde niet meer denken, ik wilde voelen! Er moest iets gebeuren, want zelfs dit ideale huisje kon me niet verder helpen.
Ik trok mijn sportschoenen aan en deed de deur van de lodge achter me dicht. Zo hard als ik kon, rende ik naar de zee. Weg van mezelf en mijn gedachten. Onmogelijk, maar het proberen waard. Ik ploeterde door het mulle zand en sprong heen en weer om de schuimkoppen van de zee te ontwijken. Nu was ik echt helemaal alleen met mijn gedachten. Zo ver als ik kon kijken zag ik niemand. Alleen een vrachtschip op weg naar de haven. Na drie kwartier joggen rende ik vanaf de zee omhoog naar de duinen om tegen de wind in het pad terug te volgen. De wind was stevig en zorgde ervoor dat ik moest afzien.
Ondertussen bleef mijn hoofd vol gedachten, om wanhopig van te worden.
Ik keek omhoog naar de lucht en haalde diep adem. Ik bekeek de schitterende wolken die allemaal een andere vorm hadden. De woorden van schrijver en meditatieleraar Eckhart Tolle kwamen in mij op: je bewustzijn is als de lucht, altijd aanwezig. De wolken zijn je gedachten die je observeert vanuit je bewustzijn. Jij kiest welke wolken je aandacht geeft en welke niet. Zo bepaal je wat jouw ervaring vormt of aan je voorbij gaat.
Jij bent de lucht. De wolken zijn wat er gebeurt, wat komt en gaat.
Eckhart Tolle, spiritueel leraar
Ik observeerde mijn gedachten; over wat te doen met mijn leven, wie te zijn? Al rennend vroeg ik me af wat voor een moeder ik ben, welk werk ik behoor te doen, hoe ik mij als dochter gedraag en welke rol ik in mijn huwelijk heb. Ik had zelfs nog adem over om me af te vragen of ik een goede stiefmoeder ben (mijn man heeft twee kinderen uit een vorig huwelijk). Ik keek opnieuw naar de wolken, de verzameling van al mijn gedachten. De hevige tegenwind maakte dat ik mijn mond wijd open deed. Ik wilde zoveel mogelijk verse zuurstof inademen, de pure lucht van een wereld hier ver vandaan. Het stroomde mijn lichaam binnen en niet veel later bereikte het mijn gedachten.
Toen werd het eindelijk stil in mijn hoofd.
Ik bemerkte een gevoel van opluchting en bevrijding, iets dat ik eerder had ervaren tijdens het mediteren, maar toen niet plaatsen kon. Nu begreep ik de betekenis ervan. Mijn vragen werden beantwoord. Niet vanuit mijn hoofd, maar door te voelen. En het antwoord bleek eenvoudiger dan mijn analytische geest vermoeden kon.
Er is geen zelf.
Alles wat ik dacht te zijn, alles wat ik zocht en hoopte te vinden, was een verzameling gedachten. Geen werkelijkheid, niet mijn ware ik.
En dat geldt ook voor jou: al je gedachten komen en gaan. Ze zijn steeds in beweging. Net als je lichaam, nooit hetzelfde. Je cellen vernieuwen zich zonder dat je je ervan bewust bent. Alles wat je nu bent, is iets anders dan een seconde geleden. Alleen in het nu besta je. En dat is niet te vangen. Net zoals de zee met haar golven en de lucht met de wolken, altijd in beweging en aanwezig, maar van moment tot moment nooit hetzelfde.
Al je gedachten over wie je bent of zou moeten zijn, zeggen niks over wie je werkelijk bent. Er is geen eeuwige zelf. Je wordt gevormd door een verzameling rollen die je vervult, maar deze zijn niet bepalend voor wie je nu bent.
Als je niet ontwaakt uit deze slaapstand, kom je nooit tot je ware ik.
Je identiteit, of vaststaand idee over jezelf, beperkt je in je leven. Als je je laat leiden door al deze gedachten, vaak gevoed door oordelen uit het verleden, blijf je klein en zoekende. Door je gedachten over jezelf los te laten, zal je merken hoe het voelt om vrij te zijn. Dat is het moment waarop je ontdekt wie je bent. Vrij van welke identiteit ook. Leeg van alles wat je denkt te moeten zijn. Vanuit die vrijheid heb je de ruimte te zijn wie je werkelijk bent: bewustzijn.
We zijn hier om die dimensie in onszelf te vinden, die dieper is dan het denken
Leraar Eckhart Tolle
Het mooie van bewustzijn, in het moment, zonder beperkende gedachten, is de ruimte die ontstaat om te voelen waar je gelukkig van wordt. Door echt aanwezig te zijn, te voelen dat je hier bent, valt er een last van je schouders.
Je hoeft nergens meer aan te voldoen.
Niet te verwarren met verantwoordelijkheden, want die hebben we allemaal. Je bent een relatie aangegaan of hebt gekozen voor je baan. Dan heb je de plicht om je daarvoor in te zetten met respect en daadkracht. Maar beperk je niet tot deze hoedanigheid. Je mag zijn wie je bent in het moment zelf. Verlies jezelf niet langer in de perceptie van wie je zou moeten zijn als partner of werknemer.
Je mag bewust zijn en doen wat goed voelt in het moment.
Dus zomaar stoppen met je werk als het niet goed voelt? Of weggaan bij je partner als je even twijfelt? Nee, dat raad ik je af. Dat zijn impulsieve acties en heel wat anders dan vanuit respect en daadkracht aanwezig zijn. Ga eerst oefenen met het loslaten van je vastgeroeste zelf en merk hoe het voelt om vrij te zijn in je hoofd en weer te voelen. Als je uiteindelijk nog steeds van baan wil veranderen of problemen ervaart in je relatie, gun je jezelf de tijd, rust en ruimte om dat stuk van jezelf te onderzoeken.
Het effect van bevrijding op je lichaam en mind is wonderlijk.
Al rennend over het duinpad kreeg ik vanuit de nieuwe leegte steeds meer energie (terwijl ik ondertussen toch al ruim twee uur had gerend). ‘Dus dat doet vrijheid met mij’, dacht ik. Ik trok nog een laatste sprintje over de duinen om vervolgens via de branding van de zee de laatste kilometer te rennen. Wonderlijk genoeg verscheen de zon – die al uren onzichtbaar was geweest – achter de wolken, op weg naar de avond die bijna inviel. Het gouden licht over het gerimpelde zand liet een prachtig reliëf zien. Een scène die veel weg had van een onrustige mind die uiteindelijk steeds minder betekenis kreeg door te verdwijnen in de zee. Mijn oog viel op een schelp waarvan de rand was afgebrokkeld. Ooit een perfecte schelp, niet te onderscheiden van de rest. Nu opvallend door haar eigen vorm en schitterend in de zon als nooit tevoren. Ik overwoog de schelp mee te nemen om dit moment vast te houden, maar liet ‘m snel weer los. Eindelijk was ik wijzer dan slimmer:
Houd niks vast, maar voel je vrij om los te laten. Ervaar de leegte in je mind om alles te kunnen zijn wat het moment van je vraagt. Wie jij bent, is wat je in het moment ervaart.
Didie Schackman
