Voor mij is Boeddhisme in het Westen een bijzondere filmproductie omdat ik in de beginfase betrokken ben geweest. Filmmaker Laetitia Schoofs en ik dachten samen na over de inhoud van deze documentaire. Gezien mijn westerse blik op het boeddhisme en ervaringen met mindful leven keek ik met haar mee. Door mijn drukke agenda moest ik het research onderdeel van deze productie overdragen aan een freelance collega (Kitty Arends). Uiteindelijk heeft zij prachtig voorwerk verricht en is Laetitia op pad gegaan met een flinke dosis boeddhistische bagage om een unieke documentaire te realiseren.
Laetitia heeft een sterk filmisch oog waardoor ze boeddhisme in het westen schitterend in beeld brengt
Ik houd van haar overtuigende manier van filmen. De verhaallijn is duidelijk en eigentijds, en de afwisseling tussen beeld en spraak is prettig. Verder vind ik het knap hoe zij alle experts in deze film aan bod laat komen, wetende hoe weinig tijd zij had om de westerse boeddhistische pioniers te bezoeken.
In deze film geen wijsheden vanuit de oosterse tempels, maar westers boeddhisme voor ons drukke bestaan
Had jij gedacht dat er zoveel boeddhisten te vinden zijn in New York? Of online via een Amerikaanse teacher? Door dit ‘aardse’ vertrekpunt landt de spiritualiteit in deze docu met beide voeten op de grond. Laetitia transformeert het boeddhisme tot een way of life zonder dat je daarvoor in het klooster hoeft te wonen.
De boeddhistische leraren in deze film delen hun spirituele kennis op praktische wijze
Daardoor is deze documentaire tegelijkertijd een verfrissende handleiding voor je eigen levensvisie. Het leert je voorbij de boeddhistische tradities te kijken en activiteiten zoals mediteren en mindfulness te zien als een wereldse behoefte. De bekende leraren in deze film hebben wat dat betreft genoeg ervaring en kennis om dit te onderstrepen. Bovendien zijn het toegankelijke mensen met een achtergrond waarin menigeen zich herkent, ook de dingen waarover ze praten zoals internet, opvoeding, klimaatcrisis en het verlies van dierbaren.
Een deel van deze oosterse denkers volg ik al jaren
In het bijzonder de spirituele schrijvers en leraren Stephen Batchelor en Robert Thurman. Vanuit de hele wereld komen mensen naar hun retraites en lezingen om mindful te leren leven. Dat je dankzij deze documentaire – vanuit je stoel – de essentie van hun gedachten mag ontvangen, is een cadeau van ongekende waarde.
Verder zie je in Boeddhisme in het Westen een aantal Nederlandse boeddhisten die op eigen wijze actief zijn in spirituele centra zoals de voormalige Brabantse kunstschilder Tenkei Coppens Roshi en meditatieleraar Bart van Melik.
Hoogleraar mindfulness Anne Speckens verdient ook een speciale vermelding.
Ik mocht met haar werken in het Radboudumc Centrum voor Mindfulness. Ik bewonder haar vastberadenheid om mindfulness toegankelijk te maken voor groepen die er medisch baat bij hebben zoals mensen met chronische depressie, kanker of parkinson. Door de mindfulness trainingen van Speckens leren deze mensen omgaan met hun ziekte, iets waar ze ‘maar mee te dealen hebben’. Dankzij haar idealisme en nuchterheid beschouw ik hoogleraar Speckens als een bijzonder mens.
Als het gaat over boeddhisme en technologie ontmoet je in deze film de Buddhist Geeks.
Hun online experimenten afgewisseld met fysiek samenzijn spreken mij als ondernemer in digitale media enorm aan. Je ziet bij de Buddhist Geeks ook een jongere groep mensen die herkenning zoeken in een alledaagse, spirituele leefwijze.
De discipline van meditatiebeoefening geeft krachtige inzichten die leiden tot diepe existentiële wijsheid. Dankzij deze wijsheid is een ware transformatie mogelijk in ons ethisch handelen.
Visie van de buddhist Geeks
De documentaire geeft ook hoop als je in je eentje worstelt. Boeddhisme geeft je een nieuwe kijk op de wereld waarbij iedereen verbonden is. Je hoeft het niet alleen te doen. Rust vinden doe je in een samenleving, waar ook ter wereld. De film laat genoeg voorbeelden zien van gemeenschappen die samen oefenen, fysiek danwel online. Over het laatste is niet iedereen even enthousiast.
Het valt me op dat de meeste westerse leraren een traditionele vorm van mindfulness kiezen
Het meditatiekussen is niet de enige plek om mindful te zijn en toch zie ik de meeste groepen oefenen in de lotushouding. Waar zijn de praktijkvoorbeelden van mensen die de oosterse filosofie laten zien tijdens een vergadering? Of hoe lossen mensen een conflict op? De westerse pioniers spreken over de integratie van boeddhisme in het ‘wereldse’ leven, maar voor de camera oefenen zij vooral op een comfortabel kussentje.
De documentaire bevat twee delen die je prima afzonderlijk kunt bekijken.
