Heb je de lotus bloem wel eens in het echt gezien? Toen ik de bloem voor de eerste keer zag, viel mijn mond open van verbazing. Een bloem die mij zo raakte… ik zal het nooit meer vergeten: die middag aan de rand van de grote vijver in de tuinen van het Franse mindfulness klooster Plum Village. Mijn fascinatie voor de wonderlijke bloem is altijd gebleven, ook mijn interesse in de voedzame werking van de lotus wortel. Want wat bleek?
De lotus wortel is een van de best bewaarde, voedzame geheimen uit de zen keuken.
Er is een prachtig spreekwoord van zenmeester Thich Nhat Hanh: ‘No mud, no lotus.’ De bloem voelt zich namelijk het beste thuis in een grote modderpoel waar de stengels soms wel vijf meter lang worden totdat ze het wateroppervlak bereiken. Als de bloem eenmaal het licht ziet, gaan de bladeren open tot de nacht invalt om de volgende dag weer te schitteren in het zonlicht. Daarom de uitspraak ‘No mud, no lotus’. Wat zoveel betekent als: prachtige gebeurtenissen zijn mogelijk dankzij de lijdensweg die eraan vooraf gaat. Wanhoop niet als je een moeilijke periode doormaakt, een mooie toekomst wacht op jou.
In veel culturen heeft de lotus bloem een bijzondere betekenis.
De bloem staat voor symbool voor zuiverheid, schoonheid en spirituele groei. Iets dat je als mens ook ervaart op weg naar verlichting. Daarom speelt de lotus ook zo’n grote rol in het boeddhisme en worden boeddha’s versierd met de herkenbare vormen van het blad.
Dat ik de bloem in het Franse boeddhistische klooster voor de eerste keer in het echt zag, was een groot cadeau.
Ik was er totaal niet op voorbereid en als je dan, uit het niets wordt verrast door een zee van dieproze en paarse bloemen gaat het je echt duizelen van geluk. Vooral omdat ik helemaal alleen was in de moestuinen van het klooster. Ik liep te wankelen over kleine stenen paadjes en keek vooruit om de richting te bepalen. Meer dan gras, struiken en een weiland in de verte zag ik niet. Pas toen ik aan de grens van de akkers was gearriveerd, stond ik plotseling aan de rand van de lotus vijver. Ik voelde me Alice in Wonderland.
De lotusvijver van het Franse boeddhistische klooster ben ik nooit vergeten.
De interesse werd alleen maar groter vanwege een film over de Koreaanse non Jeong Kwan. In deze documentaire zie je hoe de keukenchef van het Koreaanse klooster Baegyangsa het toonbeeld van mindful koken is. De manier waarop zij de lotus wortel snijdt, fermenteert en serveert is van zo’n grote schoonheid, daar werd ik helemaal zen van. Door haar boeddhistische kookwijze kreeg ik steeds meer aandacht voor mindful eten en koken.
Vorig jaar maakte ik een reeks boeddhistische recepten om te ontdekken wat mindful koken inhoudt.
Tijdens mijn research kwam de lotus opnieuw in beeld. In de Aziatische kloosters wordt de wortel gebruikt omdat deze lokaal groeit, voedzaam en veelzijdig is. Omdat deze in Nederland nauwelijks te koop, koos ik alternatieven in mijn boeddhistische menu’s zoals koolraap, selderij, wortels en paksoi. Koken met de lotus wortel leek me bovendien bewerkelijk. Een gevalletje: ‘Wat een boerin niet kent, eet zij niet.’
Daar moest verandering in komen: in de grootste toko van Breda ging ik op jacht naar de lotus wortel.
Ik vond cassave en rettich, maar geen lotus. Net toen ik wilde opgeven, wees een Aziatische jongen mij op iets geelbruins in de koeling. De lotus wortel! Mijn buit was binnen.
Eenmaal thuis heb ik talloze lotus recepten gezocht om een goede variatie op tafel te zetten. Met als favoriet: de gefermenteerde lotus wortel in bietensap, net als de Koreaanse non Jeong Kwan. Het bleek allemaal veel makkelijker dan ik dacht. De zoektocht naar de spirituele groente had misschien lang geduurd, maar de praktijk in mijn zen keuken was des te eenvoudiger. Ook ontzettend leuk, want de wortel bevatte holle kanalen die een doorsnede ervan zo’n kenmerkend uiterlijk geven.
Zelfs het het snijden van de wortel gaf een bijzonder geluid. Niet te vergeten het aroma, uniek en nog nooit eerder geroken. Het hield het midden tussen pastinaak, noten en aardappel. En dat gold ook voor de smaak, zo romig en knapperig. Mijn zoontje deed eveneens een poging, wel even wennen natuurlijk. Maar zo hadden we allebei onze eerste lotus wortel ervaring, hij op z’n zevende en ik op mij drieënveertigste.
Naast plezier in de keuken gaf de lotus goede energie voor mijn lichaam.
Daarom besloot ik alle voordelen van de wortel op een rij te zetten en mijn mindfulle keukenervaring te delen. De lotus zal nooit meer uit mijn gedachten verdwijnen, uit mijn receptenboek evenmin.
Mijn 9 redenen om de lotus wortel te eten:
- Veelzijdig: het aantal toepassingen is gevarieerd en je vindt altijd iets wat bij je maaltijd past. Je kunt de wortel blancheren, koken, frituren, bakken, pureren of fermenteren.
- Voedzaam: de wortel is een goede bron van proteïne (eiwit). En genoeg eiwit eten is belangrijk voor een goede gezondheid. Als je relatief veel proteïne binnenkrijgt, kun je goed op gewicht blijven. Dankzij de eiwitten voel je je namelijk verzadigt en eet je niet meer dan nodig.
- Vegan en vegetarisch proof: ideaal als je geen dierlijke producten wil eten en toch een voedzaam ingrediënt zoekt dat ook nog eens gezond is.
- Leuk: neem een mes, snijd de wortel open en een glimlach verschijnt op je gezicht. De doorsnede van een lotus wortel is zo uniek dat je er direct blij van wordt.
- Gezond: naast voedzaam is de wortel ook erg gezond. Het bevat vitaminen en mineralen zoals vitamine B en C, ijzer en zink wat goed is voor je weerstand en bloedsuikerspiegel. De wortel is bovendien vezelrijk met een positief effect op de spijsvertering.
- Uniek: hoe vaak heb jij een lotus wortel gegeten in een restaurant of bij vrienden thuis? Met een lotus gerecht zet je echt iets bijzonders op tafel, zeker wanneer je de wortel fermenteert in gekleurd vocht zoals sap van bieten of kurkuma.
- Mindful: werken met deze groente is een mindfulle ervaring. Het geduldig snijden van de wortel maakt je rustig en kalm en brengt mindfulness in je keuken. Zet al je zintuigen aan en ontdek de bijzondere geluiden, geuren en smaak in je keuken.
- Elk moment van de dag: door de veelzijdigheid is de groente de hele dag door te eten. Bijvoorbeeld gepureerd in een smoothie, als chips voor je snackbehoefte, als versiering van een salade, in de thee of als traktatie in de vorm van een maan cake.
- Spiritueel: de spirituele betekenis van de bloem maakt het bereiden en eten bijzonder. De wortel in je keuken maakt je bewust van de verbondenheid met de natuur en de aarde, iets dat in het zen boeddhisme belangrijk is.
Benieuwd naar mijn recept voor gefermenteerde lotus?
De gefermenteerde lotus heb ik als volgt gemaakt:
Ingrediënten:
- 1 deel van de lotuswortel (ca. 200 gram)
- 300 ml azijn
- 600 ml water
- theelepel zout
- 1 biet
Bereidingswijze:
- schil de wortel met een dunschiller
- snijd de wortel in plakjes van 1 centimeter
- breng een pan water aan de kook met een theelepel zout en kook de wortelplakjes 8 minuten mee
- spoel de wortel daarna af met koud water
- vul een weckpot met 1/3 deel azijn en 2/3 deel water
- voeg hier een paar schijfjes biet aan toe voor de kleur
- laat een dag staan in de koelkast en genieten maar!
Nog meer ideeën voor lotus recepten vind je hier:
- Lotus chips zijn gezond en lekker. Maak schijfjes en frituren in plantaardige olie. Strooi er wat versgemalen zeezout overheen en je hebt een heerlijke snack.
- Ook voor zoete traktaties is de wortel geschikt. Het recept van de mooncake moet ik zelf nog uitproberen. Het is beschreven in het Engels, maar voorzien van foto’s voor iedere stap.
- Een heerlijk Koreaans recept is de gestoofde zoete lotus in sojasaus. Ook in het Engels, maar de foto’s vertellen je precies wat je moet doen.
- Verder kun je de lotus wortel eenvoudig blancheren en daarna toevoegen aan een salade. Of roerbakken met andere groenten.
- Kijk ook eens in dit boeddhistische kookboek met praktische recepten voor jouw thuis keuken.
