Hoe ziet het leven van een boeddhistische kluizenaar eruit? Wat kom je te weten als je jarenlang op retraite bent en in afzondering leeft? Een jonge filmmaker bezocht verschillende boeddhistische kluizenaars in de Chinese bergen om antwoorden te vinden op vragen over zingeving.
Hij vond er niet alleen antwoorden op zijn levensvragen, maar ook de zenleraar die zijn leven compleet veranderde.
Vertaler, filmmaker en boeddhist Edward Burger woont al meer dan 25 jaar in de regio Azië. Hij is een van de weinige buitenlanders die bij de kluizenaars van het Zhongnan-gebergte heeft gewoond en gestudeerd. Als kind groeide hij op in een klein stadje in Ohio, waar hij lange dagen doorbracht in bossen en velden. Later studeerde hij godsdienstwetenschappen en boeddhisme in India. In die tijd reisde hij naar Myanmar.
Daar werd hij tijdelijk tot monnik gewijd, het begin van zijn deelname aan boeddhistische praktijken en tradities.
Na zijn afstuderen verhuisde Edward naar China, waar hij twaalf jaar zou wonen en Mandarijn leerde spreken en lezen. Als tolk op een filmset leerde hij de wereld van documentaires en cinematografie kennen. Later vertrok hij vertrok naar het Zhongnan-gebergte om zijn eerste documentaire film te regisseren. Sindsdien heeft Edward drie documentaires geregisseerd: One Mind, The Mountain Path, en A Life in Shadows. In deze films zie je hoe Edward zijn zen leraar vond. Door zijn persoonlijke verslag treed je de wereld van boeddhistische kluizenaars binnen. Je ontdekt de essentie van het leven en hoe een jarenlange retraite mensen vormt.
Hoe ziet de wereld eruit van boeddhistische kluizenaars?
De eerste keer dat Edward het Zhongnan-gebergte binnenwandelde was hij 23 jaar oud. “Wat me verbaasde toen ik de kluizenaars ontmoette, was dat de meesten van hen heel weinig te zeggen hadden. Ze zagen zichzelf ook niet als kluizenaars”, vertelt Edward in een interview over zijn boeddhistische documentaires. “Ze leven ook anders dan je verwacht bij het beeld van een kluizenaar. De boeddhistische kluizenaars staren niet naar de maan en schrijven geen gedichten over mos. Sommigen doen dat wel, maar niet allemaal.
De meeste kluizenaars die zich vijf tot twintig jaar terugtrekken zijn gewoon op zoek naar een rustige plek.
filmmaker edward burger
Het leven in een kluizenaarshut is anders dan het leven in een boeddhistische klooster.
Er is geen schema zoals in een klooster waar iedereen een taak heeft en een vaste routine volgt. “In de bergen doe je je eigen ding”, zoals Edward heeft ervaren tijdens zijn verblijf tussen de kluizenaars in China: “In een grotere plaats zoals die van mijn meester, zijn groepsactiviteiten niet georganiseerd, maar gebeuren ze wanneer nodig.” De kluizenaars eten en werken soms samen, maar zijn het grootste deel van de tijd alleen in de bergen. Daar kiezen ze bewust voor omdat het normale kloosterleven niet stil genoeg is. Daar is te veel afleiding van andere mensen of de bel die je vertelt te gaan eten, mediteren of werken.
Om het meest subtiele niveau van ontwaking te bereiken, willen de boeddhistische kluizenaars op retraite in de bergen.
De eenzaamheid en stilte bieden ruimte tot focus. “En er is niets dat je weghaalt van de praktijk als je alleen bent, oog in oog met jezelf. Helemaal alleen met jezelf. Het enige om je heen is de natuur, die je herinnert aan geboorte en dood en onderlinge afhankelijkheid. Al het onderricht speelt zich af als een toneelstuk om je heen.”
We romantiseren we het kalme leven van boeddhistische meesters, kluizenaars en spirituele leraren, maar is dat terecht?
Door het zen leven te romantiseren en meesters buiten onszelf te plaatsen, onttrekken we ons volgens Edward aan onze spirituele verantwoordelijkheid. De centrale boodschap van het boeddhisme is, dat we allemaal al boeddha’s zijn, volmaakt en klaar voor bevrijding en vrede. “Op een bepaalde manier geloven we dat niet. Het is als de kleine demon op je schouder die in je oor fluistert. Deze kluizenaars zijn gewoon zeer gevorderde beoefenaars van het boeddhisme, maar in elk geval doen ze wat we allemaal zouden moeten doen: ons potentieel als boeddha herkennen en ervoor gaan.”
Door boeddhistische leraren te romantiseren negeren we ons eigen potentieel en schuiven we het allemaal op andere wezens af.
De persoonlijke zoektocht van Edward in de bergen bracht hem bij zijn eigen meester. Daar vond hij de antwoorden voor zijn spirituele pad en leven: Shifu. “Het eerste wat indruk op me maakte, was zijn zekerheid. Hij twijfelt er niet aan dat wat hij elke dag doet, het belangrijkste is wat hij zou kunnen doen. Wat je nu doet, is het meest zinvolle.
Ik heb geleerd dat mijn leven van mij afhangt, niet op een wenskaart-achtige manier, maar op een heel subtiele en diepgaande manier.
Edward Burger over zijn zoektocht
“Het enige wat er mis is met jou”, zei hij op een van de eerste dagen dat ik hem ontmoette, “is dat je niet weet dat er geen verschil is tussen vreugde en lijden, dit leven en dat leven daar beneden.” Dat was heel diepzinnig voor mij. Het houdt de praktijk hier, bij je de hele tijd.”
Toen de filmmaker zijn originele opnames van de Zhongnan kluizenaars uit 2003 opnieuw bekeek, kreeg hij nieuwe inzichten. Dankzij materiaal dat hij niet eerder had gebruikt, verdiepte hij zijn spirituele pad. Daarom besloot hij om in 2021 een nieuwe film uit te brengen gebaseerd op het leven van de boeddhistische kluizenaars in China: The Mountain Path. “Het is een film geworden over het doorzettingsvermogen en de moed van deze toegewijde kluizenaars. Je ervaart de kracht en moed die nodig zijn om de geest om onze innerlijke wereld te verkennen. De kluizenaars zullen je begeleiden bij de verkenning van je eigen innerlijke landschappen. Net zoals ik heb ervaren bij elk bezoek aan de kluizenaarshut van mijn meester gedurende de vele jaren dat hij mij heeft begeleid.”
Je verlaat deze bergen niet als dezelfde persoon die er binnenwandelde.
Niet alleen onder kluizenaars in China, maar over de hele wereld zijn verschillende spirituele gemeenschappen actief. Gezien alles wat er in de wereld gebeurt, leveren zij een waardevolle bijdrage aan het herdefiniëren van ons waarheidsgevoel. “Contemplatieve gemeenschappen wakkeren de gloeiende kolen van wijsheid en vriendelijkheid aan die onze wereld verlichten. Zonder hen wordt dat leven-gevende vuur donker en koud. Contemplatieve tradities dagen ons uit egoïstische daden te zien als de bloeiende vruchten van diepgewortelde angst, gehechtheid en onwetendheid. Impulsen die opkomen en voorbijgaan in een eindeloze keten die ons bindt aan ons eigen, kleine gezichtspunt. Thuis zijn bij jezelf, een tevreden hart, is het grote protest tegen de kwalen van de wereld.”
Meer weten over de boeddhistische documentaires en de filmmaker?
- Lees een uitgebreid interview met de filmmaker over de boeddhistische kluizenaars (Engels)
- Bekijk alle informatie over de boeddhistische films en verhalen van Edward Burger via One Mind.
- Zie ook de recensie van een andere film van Edward, over een boeddhistisch klooster (Engels)
- The Mountain Path is op televisie te bekijken via De Boeddhistische Blik (NPO2). Daarna tijdelijk via NPO Start.
- Ik stelde Edward 6 vragen over alleen zijn en schreef er een artikel over.
